• Գլխավոր
  • Հարթակ
    • 17+
    • Էկո
    • Սովետ
  • Քաղաքականություն
    • Ներքին
    • Արտաքին
    • Հարեւաններ
    • Աշխարհ
  • Մենք
    • Հայաստան
    • Սփյուռք
  • Տնտեսություն
  • Մշակույթ
  • Գործընկերներ
    • Բուն TV
  • մեր մասին
  • Կապ
Aliq Media Armenia
  • Գլխավոր
  • Հարթակ
    • 17+
    • Էկո
    • Սովետ
  • Քաղաքականություն
    • Ներքին
    • Արտաքին
    • Հարեւաններ
    • Աշխարհ
  • Մենք
    • Հայաստան
    • Սփյուռք
  • Տնտեսություն
  • Մշակույթ
  • Գործընկերներ
    • Բուն TV
ՆերքինՔաղաքականություն

Սեւրի ուրվականը

Վահրամ Աթանեսյան 11:30 | 06.04.2021
Վահրամ Աթանեսյան 11:30 | 06.04.2021
Heydar Aliev & Robert Kocharyan

Երեկ yotube-ում շատ պատահաբար մի տեսանյութ հանդիպեց՝ ուղիղ քսան տարվա վաղեմության: Եվրոպայի խորհրդին Հայաստանի եւ Ադրբեջանի միաժամանկյա անդամակցության կապակցությամբ մամուլի ասուլիս էին անցկացրել Ռոբերտ Քոչարյանը եւ Հեյդար Ալիեւը:

Ուշագրավ երկու պահ։ Հարցին, թե որքանո՞վ են իրենք մոտ ԼՂ կարգավորման սկզբունքների համաձայնեցմանը, Ռոբերտ Քոչարյանը պատասխանում է. «Կարծում եմ՝ բավական մոտ ենք»: Հեյդար Ալիեւը, մինչդեռ, խոսում է քննարկումները շարունակելու պատրաստակամության եւ խնդիրը բացառապես խաղաղ բանակցային միջոցներով լուծելու նպատակադրվածության մասին:

Իսկ երբ լրագրողներից մեկը, եթե չեմ սխալվում՝ «Սնարքի» թղթակիցը փորձում է կոնկրետություն մտցնել, Ռոբերտ Քոչարյանն ասում է, թե պետք է գտնվեն այնպիսի փոխզիջումներ, որ «մարսելի լինեն Հայաստանի, Ադրբեջանի եւ Լեռնային Ղարաբաղի հանրություններին»:

Ադրբեջանի նախագահը համաձայնում է այդ մոտեցմանը՝ կոնտեքստից դուրս թողնելով, սակայն, Լեռնային Ղարաբաղը: Նրա համար փոխզիջումները պետք է ընդունելի լինեն Ադրբեջանի եւ Հայաստանի ժողովուրդների համար:

Սա՝ 2001թվականի հունվարին, երբ ի պատասխան Ադրբեջանի տարածքի քսան տոկոսը «բռնազավթված լինելու»՝ ադրբեջանցի լրագրողի դիտարկմանը Հայաստանի նախագահը բառացիորեն հետեւյալն է ասում. «Եթե երկու տարի առաջ ընդհանուր պետության առաջարկը կողմերից մեկը չմերժեր, իսկ հայկական երկու կողմերը դրան համաձայնություն էին տվել, ապա այսօր այդ թեմայով խոսելու անհրաժեշտություն չէր լինի»:

Ի՞նչ կապ ունի Քոչարյան-Հեյդար Ալիեւ դիվանագիտական դիմակայությունը Սեւրի ուրվականի հետ: Ասեմ: Ասուլիսին հարց է հնչում նաեւ Ֆրանսիայի կողմից ցեղասպանության ճանաչման եւ Ռոբերտ Քոչարյանին ու Հեյդար Ալիեւին հանդիպման հրավիրելու՝ նախագահ Շիրակի նախաձեռնության մասին:

Այստեղ պետք է տեսնել Հայաստանի նախագահի ոգեւորությունը: Տպավորություն է, թե նա վստահ է, որ Ֆրանսիայի նախագահը միանշանակ պրոհայակական մոտեցում ունի, ինչին ի պատասխան Հեյդար Ալիեւն ընդգծված նենգամտությամբ ասում է, որ, այո, Ֆրանսիան գերտերություն է, բայց Թուրքիան էլ հզոր երկիր է եւ պատմության քաղաքականցման (Ֆրանսիայում ցեղասպանության ճանաչման) նկատմամբ իր մոտեցումը «նեգատիվ է»:

Կարիք կա՞ հիշեցնելու, որ ԼՂ կարգավորման այդ փուլում քննարկվում էին այսպես կոչված «փարիզյան սկզբունքները» (որ այդպես էլ մնացին չհրապարակված), իսկ առջեւում Քիուեսթն էր: Դա հայկական դիվանագիտության էյֆորիայի շրջանն էր, երբ քաղաքական հիմնական դերակատարները գրեթե լիահույս էին, որ նախկին ԼՂԻՄ-ի տարածքը Լաչինի միջանցքով միավորվում է Հայաստանին, եւ իրականանում է այնքան բաղձալի «միացումը»:

Պատկերավոր ասած՝ գործընթացի վրա կախված էր Սեւրի ուրվականը: «Այն, ինչ չի հաջողվել 1920-ին, իրականություն է դառնում այսօր»,-մոտավորապես այս տրամադրությունն էր թեւածում Երեւանում եւ Ստեփանակերտում, որտեղ, ի դեպ, արդեն կուլիսային քննարկումներ էին գնում՝ նախկին ԼՂԻՄ տարածքը Հայաստանին միավորել որպես մեկ մա՞րզ, թե հնարավոր է երկու մարզպետ ունենալ: (Ղարաբաղյան էլիտան, կարծես, այդ մեծ գործարքից իր բաժինն էր ուզում՝ պետական-քաղաքական կարգավիճակի առումով):

Մանրամասնությունների մեջ խորանալու համար հարկ կլինի մի ամբողջ վերլուծություն անել՝ հիմնավորելու, որ «միացում» տարբերակով ԼՂ կարգավորումն ավելի քան անիրատեսական էր: Անձնական տպավորություն ունեմ, որ առաջարկությունը եղել է Հեյդար Ալիեւից՝ որպես խայծ: Այդ փուլում Բաքվի գերխնդիրը ԵԱՀԿ Բուդապեշտի գագաթնաժողովի եզրափակիչ փաստաթղթով ԼՂ-ի՝ որպես հակամարտության լիիրավ կողմի կարգավիճակի չեղարկումն էր, իսկ վերջնական համաձայնությունը չստորագրելու պատրվակ Հեյդար Ալիեւը միշտ կգտներ:

Սեւրի ուրվականն, այսպիսով, արեց իր գործը։ Եթե գնում ենք միացման, ի՞նչ կարիք կա, որ Ստեփանակերտը լինի բանակցող կողմ: Մի՞թե այնտեղ կա մեկը, որ դեմ է Հայաստան-Արցախ միավորմանը: Իհարկե՝ ոչ: Այդ դեպքում Հայաստանի նախագահը, որ երկու-երեք տարի առաջ ԼՂ-ի առաջնորդն էր, ինչու՞ չի կարող բանակցել նաեւ Ստեփանակերտի անունից: Ահա այս վստահությունն է զգացվում Ռոբերտ Քոչարյանի խոսքում: Եւ նրա երբեմն ոչ այնքան դիվանագիտական ձեւակերպումների նկատմամբ Հեյդար Ալիեւի «հանդուրժողական» լռությունը Հայաստանի երիտասարդ նախագահի ինքնավստահությունից գոհունակության արտահայտություն է հասկացվում:

«Ծովը՝ ծնկներից»՝ ահա, թերեւս, Հայաստանի նախագահի քսանամյա վաղեմության կեցվածքի լրագրողական-քաղաքական ընկալումն այսպիսին պիտի լիներ: Մանավանդ Հեյդար Ալիեւի այն ընդհանրացման ֆոնին, որ «ի վերջո Ադրբեջանի տարածքներն են օկուպացված, Հայաստանից մեկ մետր հող օկուպացված չէ»:

Ես չգիտեմ՝ Վազգեն Սարգսյանն իրո՞ք ասել է, թե ճարպիկ լրագրողներն են նրան այն միտքը վերագրել, որ ավելի հաճելի է լսել, որ մեզ օկուպանտ են անվանում, քան՝ լինել զարկված ու զրկված, բայց դա նույն Սեւրի ուրվականի, թերեւս, ամենացցուն դրսեւորումն է՝ հար եւ նման «քսանմեկերորդ դարը մերն է լինելու» զուտ էմոցիոնալ կանխատեսմանը:

Իրականության մեջ ոչ միայն Սեւրի, այլեւ հարյուրամյա վաղեմության որեւէ համաձայնություն, անգամ եթե դա Սայքս-Պիկոյի գաղտնի գործարքն է, հետադարձ ուժ չի կարող ունենալ: Քաղաքականությունը տվյալ իրավիճակից հնարավոր առավելագույնին հասնելու արվեստ չէ, գիտություն է: Հաշվարկ: Պրագմատիկա:

Թուրքը մի խոսք ունի՝ նաղդ օլսուն, սողան օլսուն՝ թեկուզ սոխ, բայց հաստատ լինի: Սեւրի ուրվականը մանկական շաքարաքլոր էր, որ Ռոբերտ Քոչարյան-Հեյդար Ալիեւի դիվանագիտական մենամարտի տարում էլ արդեն վաղուց հալած, թափված, կոպիտ իրականության ցեխերի մեջ կոխկրտված էր: Մնացել էր փայտե ձողիկը, որ, գուցե, ինչ-որ տեղ իբրեւ թանգարանային նմուշ դեռ պահվում է: Միամիտ-ռոմանտիկների համար: Լինեն նրանք հայ, թե քուրդ: Իսկ մենք ուղղակի պարտավոր ենք մանկական չարաճճիություններից վերադառնալ հասուն տարիքի:

Վահրամ Աթանեսյան

Պատմաբան, լրագրող, հրապարակախոս, քաղաքական գործիչ։ Հայաստանի Գերագույն Խորհրդի (1990-95) Արցախից ընտրված պատգամավոր, 2000-2015 թվականներին Արցախի Ազգային ժողովի երեք գումարումների պատգամավոր։ «Հոգեւոր Հայաստանը եւ արդիականությունը» գրքի հեղինակն է։

0
FacebookTwitterWhatsappTelegramEmail
նախորդը
Հայնրիխ Բյոլի էսսեները՝ հայերեն
հաջորդը
Բազմաշերտ խորհրդարան, անկախ դատարան եւ հաշվետու կառավարություն

խմբագրական

Հոբելյանին ընդառաջ

Promotion Image

լրահոս

  • Ագրեսիվ վարքագիծը չի խրախուսվում

    23:21 | 13.04.2021
  • ԱՄՆ եւ ՌԴ առաջնորդները զրուցել են

    22:14 | 13.04.2021
  • ԱՄՆ պերճախոս լռությունը

    21:08 | 13.04.2021
  • Իրանը չի ընկրկում

    20:14 | 13.04.2021
  • Պահանջի բացակայություն եւ մի շարք պահանջներ

    19:44 | 13.04.2021

ընտրանի

  • 1

    Աղավնոյի «անկախ պետությունը»

  • 2

    Եթե հաղթեինք

  • 3

    Թուրքիայի եւ Ադրբեջանի հետ խոսել է պետք. մղձավանջային...

  • 4

    Պատերազմական դրվագներ։ Գոռ Սարկիսյան

  • 5

    Աննախադեպը

Facebook Youtube Email Telegram
Վարդան Հարությունյան

Իրավապաշտպան, հասարակական գործիչ` խորհրդային այլախոհի տպավորիչ կենսագրությամբ։ 2004-ին ստեղծել է «Իրավունքի եւ ազատության կենտրոնը», որի հիմնադիր ղեկավարն է։ Հրապարակել է հայ այլախոհության պատմությունը ներկայացնող երկու գիրք՝ «Այլախոհությունը խորհրդային Հայաստանում» եւ «Քաղբանտարկյալի պատմություն»։

Մեսրոպ Հարությունյան

Լրագրող, խմբագիր, փորձագետ, լրագրության ուսուցիչ, ում կենսագրությունը սկսվել է նախորդ դարի 80-ականներին Հայաստանի Մեղրու շրջանի «Արաքս» թերթից ու շարունակվել մեդիայի կայացման խառնարանում։ Նաեւ գրող է, պատմվածքների ու վեպերի չորս գրքի հեղինակ։

Վահրամ Աթանեսյան

Պատմաբան, լրագրող, հրապարակախոս, քաղաքական գործիչ։ Հայաստանի Գերագույն Խորհրդի (1990-95) Արցախից ընտրված պատգամավոր, 2000-2015 թվականներին Արցախի Ազգային ժողովի երեք գումարումների պատգամավոր։ «Հոգեւոր Հայաստանը եւ արդիականությունը» գրքի հեղինակն է։

Tatul Hakobyan
Թաթուլ Հակոբյան

Լրագրող, հրապարակախոս, պատմություն հետազոտող, որն առօրյա փաստերը, դրանց վրա հիմնված դատողություններն ու պատմական փորձառությունը հաջողությամբ միահյուսելով ստանում է ուրույն բովանդակություն։

արխիվ

Ապրիլի 2021
Ե Ե Չ Հ Ու Շ Կ
 1234
567891011
12131415161718
19202122232425
2627282930  
« Մրտ    

@2020 - Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են ՀՀ Օրենսդրությամբ: Ձևավորումը Ալիք Մեդիա