Սփյուռքահայերին քաղաքացիություն շնորհելու կարգը կխստացվի՞

Հայաստանի ազգային անվտանգության ծառայությունն առաջարկել է ազգությամբ հայ ՀՀ քաղաքացիություն չունեցող անձին ՀՀ քաղաքացիություն շնորհելու համար իբրեւ պարտադիր պահանջ սահմանել Հայաստանում վերջին երկու տարվա ընթացքում առնվազն 60 օր օրինական հիմքով բնակվելու կամ գտնվելու հանգամանքը:

Սահմանադրությամբ ազգությամբ հայերը Հայաստանում բնակվելու պահից ունեն ՀՀ քաղաքացիություն ձեռք բերելու իրավունք, սակայն «Քաղա­քա­ցիու­­թյան մասին» օրենքով սահմանված չէ, թե որ պահից է անձը համար­վում Հայաստանում բնակություն հաստատած:

Գործող օրենքի նպատակն, ըստ ԱԱԾ-ի, հայ­րե­­նադարձությունը խթանելն է, սակայն վերջին տարիներին ծառայություն կատարած ուսումնասիրություն­նե­րը ցույց են տվել, որ ազգությամբ հայ լինելու հանգամանքով պայմանավորված՝ ՀՀ քաղաքացիություն հայ­ցող անձանց մի ստվար զանգված, հատկապես Մերձավոր Արեւելքի երկրների՝ Սիրիայի, Լիբանանի, Հորդանանի քաղաքացիները, երբեւէ չեն եղել Հայաստանում կամ ժամանել են հազվադեպ` 4-5 տարին մեկ անգամ:

«Իսկ որոշ դեպքերում ժամանել են միայն ՀՀ քա­ղա­քա­ցիու­թյուն հայցելու նպա­տա­կով եւ, որպես կանոն, չեն իրա­կանացնում հայանպաստ գոր­ծու­նեություն։ Բացի այդ՝ եղել են նաեւ դեպքեր, երբ քաղաքացիություն ստանալուց հետո ՀՀ քաղաքացու անձնագրերը օգտագործել են միայն այլ պետություններ ճամփորդելու հնարավորություն ունենալու համար»,- ասված է հիմնավորման մեջ։

Ազգությամբ հայ լինելու փաստի արժանահա­վա­տությունը խորությամբ եւ բազմակողմանի ստուգելը՝ հաճախ ան­ի­րատեսական

Ազգային անվտանգության ծառայությունում հանգել են այն եզրակացության, որ ազգությամբ հայերի համար սահմանված խրախուսող նորմերը փաստացի ոչ ամբողջապես են ապահովում օրենքում ներդրված նպատակների իրականացումը:

Օտարերկրյա պետությունների դեպքում, հատկապես առանձին դեպքերում ներքաղաքական սուր լար­վա­ծության եւ ռազմական գործողությունների գոտիներում, ՀՀ ԱԱԾ-ն իր սահմանափակ ռե­սուրս­ներով կարճ ժամկետում ՀՀ քաղաքացիություն հայցող անձի ներկայացրած կեն­սագրական տվյալների, ներառյալ ազգությամբ հայ լինելու փաստի արժանահա­վա­տությունը անհրաժեշտ խորությամբ եւ բազմակողմանի ստուգելը հաճախ ան­ի­րատեսական է դառնում:

Ըստ ԱԱԾ-ի՝ միջազգային փորձի վերլուծությունը եւս ցույց է տալիս, որ ազգային պատկանելիության հիմքով քաղաքացիություն ստանալու գործընթացը տարբեր երկրներում առավել բարդ եւ տարատեսակ ընթացակարգեր է ենթադրում: Իսրայելում, օրինակ, ծննդյան, էթնիկ պատկանելության ուժով հրեաները կարող են քաղաքացիություն ձեռք բերել Իսրայելում հաստատվելու դեպքում:

Ակնկալվում է, որ նախագիծը կնվա­զեց­­նի ազգու­թյամբ հայ ներ­կա­յացող, սակայն իրականում հայ­կա­կա­նության հետ որեւէ առնչություն չու­նեցող օտար­եր­կրա­ցիների՝ Հա­յաս­տանի Հան­րա­պե­տու­թյան քաղաքացիություն հայցելու դի­մում­ների քանակը: