• Գլխավոր
  • Հաղորդումներ
    • PoliticON
    • Թաթուլ Հակոբյանի զրույցը
    • Էլուր
    • Ստվերում
    • Պատերազմի եւ խաղաղության արանքում
    • Ալիքի վրա
    • Տեղ սահմանի մոտ
    • Իրական օրակարգ
    • Կարմիր ժամանակներ
    • Վաղը
    • Չերեւան
    • Ուկրաինա | Պատերազմ
    • Թարգիր Լաո
    • Պարագիծ
    • Էկոդետ
    • Կարպիս Փաշոյանի զրույցը
  • Քաղաքականություն
    • Ներքին
    • Արտաքին
    • Հարեւաններ
    • Աշխարհ
  • Մենք
    • Հայաստան
    • Սփյուռք
  • Տնտեսություն
  • Մշակույթ
  • մեր մասին
  • գործընկերներ
  • Կապ
Aliq Media Armenia
  • Գլխավոր
  • Հաղորդումներ
    • PoliticON
    • Թաթուլ Հակոբյանի զրույցը
    • Էլուր
    • Ստվերում
    • Պատերազմի եւ խաղաղության արանքում
    • Ալիքի վրա
    • Տեղ սահմանի մոտ
    • Իրական օրակարգ
    • Կարմիր ժամանակներ
    • Վաղը
    • Չերեւան
    • Ուկրաինա | Պատերազմ
    • Թարգիր Լաո
    • Պարագիծ
    • Էկոդետ
    • Կարպիս Փաշոյանի զրույցը
  • Քաղաքականություն
    • Ներքին
    • Արտաքին
    • Հարեւաններ
    • Աշխարհ
  • Մենք
    • Հայաստան
    • Սփյուռք
  • Տնտեսություն
  • Մշակույթ
Տնտեսություն

Երբ պատերազմն ավարտվի, Հայաստանի տնտեսությունը մեծ անկում կունենա

Արմինե Ավետյան 15:00 | 03.05.2023
Արմինե Ավետյան 15:00 | 03.05.2023
money suitcase

2023 թվականի հունվար-մարտին Հայաստանում տնտեսական ակտիվությունը նորից երկնիշ՝ 12,2 տոկոս աճ է գրանցել։ Սա նշանակում է, որ մեկ տարի երկու ամիս առաջ սկսված ռուս-ուկրաինական պատերազմը շարունակում է դրականորեն ազդել մեր տնտեսության վրա, որ Ռուսաստանից գումարների մեծ հոսքը դեռ պահպանվում է։

Բայց վերջին մեկ տարվա միտումների համաձայն շարունակվում է բարձր մնալ հատկապես մի քանի ոլորտների եւ ոչ թե ամբողջ տնտեսության աճը։ Օրինակ՝ այս տարվա հունվար-մարտին 22,9 տոկոսով աճել է ծառայությունների ոլորտը, 21 տոկոսով՝ առեւտուրը։ Նորից հիշեցնենք, որ այս ճյուղերն այսքան բարձր թռիչք են ունենում հիմնականում Հայաստան տեղափոխված ռուս ռելոկանտների ու նրանց ծախսած փողերի շնորհիվ։

Կրկնակի աճ է ունեցել արտաքին առեւտրաշրջանառությունը, որի շրջանակում 2,3 անգամ աճել է արտահանումը, գրեթե կրկնակի՝ 189 տոկոսով էլ ավելացել է ներմուծումը։ Այս դեպքում հարկ է նշել, որ արտահանումն իր աճի տեմպերով գերազանցել է ներմուծմանը, մինչդեռ տարիներ առաջ հակառակ երեւույթն էր։ Բայց այստեղ այնքան էլ չպետք է ուրախանալ, քանի որ կտրուկ չի ավելացել սեփական արտադրանքի արտահանումը։

Հայաստանը չունի այնքան արտադրություն, որ մեկ տարում կարողանա արտահանման ավելի քան կրկնակի աճ ապահովել։ Նույն այդ ժամանակահատվածում արդյունաբերական արտադրանքի ծավալն աճել է ընդամենը 3,6 տոկոսով։ Այդպիսով՝ ավելացել են ոչ թե տեղական արտադրանքն ու դրա արտահանումը, այլ վերաարտահանումը։ Ավելացել է ներմուծումը, որի մի մասը վերաարտահանվում է ՌԴ, քանի որ այդ երկիրն Ուկրաինայի վրա հարձակվելուց հետո հայտնվեց Արեւմուտքի խիստ պատժամիջոցների տակ ու զրկվեց տեխնոլոգիաների ներմուծումից։ Դա անում է գործընկեր երկրների, այդ թվում Հայաստանի միջոցով։

Բայց սա մի օր դադարելու է, քանի որ ԱՄՆ-ը պարբերաբար զգուշացնում է, որ պատժամիջոցների տակ կհայտնվեն նաեւ այն երկրները, որոնք ՌԴ-ին օգնում են շրջանցելու իր նկատմամբ կիրառվող սահմանափակումները։ Ընդամենն օրեր առաջ հայտնի դարձավ, որ մեր երկրում գրանցված մի ընկերություն՝ «ՏԱԿՈ» ՍՊԸ-ն, հայտնվել է Վաշինգտոնի հակառուսական պատժամիջոցների տակ։ «ՏԱԿՈ»-ն մեր երկրում գրանցվել է 2022-ի մայիսին՝ Ռուսաստանի նկատմամբ պատժամիջոցների սահմանման հենց սկզբում։

Պետռեգիստրի տվյալներով դրա սեփանակատերը ՌԴ քաղաքացի Վադիմ Վերխովցեւն է։ «ՏԱԿՈ»-ն զբաղվում է էլեկտրոնային սարքավորումների մեծածախ առեւտրով։ ԱՄՆ-ը պնդում է, որ այն համագործակցում է ռուսական «Ռադիոավտոմատիկայի» հետ, որը ռուսական պաշտպանական ոլորտի ընկերություն է, զբաղվում է տեղական եւ արտասահմանյան էլեկտրոնային բաղադրիչների, չափող եւ փորձարկող սարքերի մատակարարմամբ։

Ընդհանուր առմամբ մեր երկրից դեպի Ռուսաստան արտահանման կառուցվածքում կտրուկ ավելացել են ներկրվող մեքենաները, մեքենասարքավորումներն եւ այլ տեխնիկական ապրանքները, որոնց վաճառքն Արեւմուտքն արգելել է։ Այնպես որ դեպի ՌԴ վերաարտահանմանը զարկ տալով՝ Հայաստանը կարող է ինքը հայտնվել Արեւմուտքի կոշտ պատժամիջոցների տակ եւ տնտեսական խնդիրներ ունենալ։

Իսկ ինչ վերաբերում է այս տարվա առաջին եռամսյակի զարգացումներին, ապա երկնիշ՝ 15,6 տոկոս աճ է գրանցել նաեւ շինարարության ոլորտը, ինչը հիմնականում մայրաքաղաքային լայնածավալ բնակարանաշինության եւ ճանապարհաշինության շնորհիվ է։ Մնացած ոլորտներում էական աճ չկա։ Այս տարվա առաջին եռամսյակում գյուղատնտեսությունն աճել է ընդամենը 1,4 տոկոսով, իսկ էլեկտրաէներգիայի արտադրությունն անգամ նվազել է 0,4 տոկոսով։

«Այսինքն՝ դարձյալ ունենք տրանսֆերտներից կախված տնտեսություն, եւ այդ երկնիշ աճը մեկ օրում կվերանա, երբ դրսից եկող գումարի հոսքը կանգնի։ Շինարարությունն աճում է, բայց խոշոր արտադրական շենք-շինություններ չեն կառուցվում։ Բնակարանաշինությունը նորից կարող է շինարարական փուչիկի էֆեկտ ունենալ։ Եվ ինչպես 2009 թվականին 14 տոկոս անկում ունեցանք, այդպիսի անկում կունենանք, երբ ՌԴ-ից գումարները կտրուկ նվազեն, երբ ռուսները գնան Հայաստանից»,- ասում է տնտեսագետ Սուրեն Պարսյանը։

Արդյոք մեր իշխանությունները չեն փորձում Հայաստան հոսող գումարներից ու այս մի քանի ոլորտների աճից հավելյալ արժեք գեներացնել կամ այնպիսի ներդրումներ անել, որ երբ դրանք նվազեն, տնտեսությունը, ինչպես Պարսյանն է ասում, կտրուկ անկում չունենա։ Անգամ այսօր ստացված գումարները ինչ-որ չափով ձեւավորեն մեր տնտեսության հետագա զարգացման հիմքերը։

Մեկ այլ տնտեսագետ՝ Արման Քթոյանն էլ ասում է, թե ՌԴ-ից եկող գումարներով լուծվում են միայն կարճաժամկետ խնդիրները։ Բայց եթե դասական տնտեսագիտական մոտեցմամբ առաջնորդվենք, զարգացման պոտենցիալը տեխնոլոգիաների եւ մարդկային կապիտալի մեջ ներդրումն է։ «Եթե խոսում ենք այն մասին, թե քայլեր ձեռնարկվում են այս ուղղությամբ, որոշակի քայլեր ձեռնարկվում են, բայց չէի ասի, որ դրանք ընդգրկուն են։ Նույն արդյունաբերության մեջ որակյալ տեղաշարժ չունենք։ Միայն հանքագործության հարակից ճյուղերը, թանկարժեք քարերի ու մետաղների արտադրությունն են շարժ գրանցում։ Իսկ տեխնոլոգիաների դեպքում ցանկալի կլիներ տեսնել ներդրումների որակական, բազմավեկտոր աճ, ինչը դեռ չկա։ Ժամանակահատվածն էլ մեծ չէ, որ տնտեսության մեջ որակյալ տեխնոլոգիաների ներդրման աճ ակնկալենք»,- ասում է տնտեսագետը։

Արման Քթոյանը նաեւ հավելում է, թե որոշում կայացնողների շրջանում կա այդ ներդրումների կարեւորության գիտակցումը, բայց այդ ուղղությամբ լուրջ քայլեր չի տեսնում:

Արմինե Ավետյան

Լրագրող եմ, գրում եմ քաղաքականության եւ տնտեսության մասին։ Սիրում եմ, երբ այդ երկուսը միախառնված են, եւ հնարավոր չի լինում հասկանալ՝ քաղաքական շահե՞րն են որոշում տնտեսական զարգացումները, թե՞ տնտեսական շահերն են որոշում քաղաքական զարգացումները։

0
FacebookTwitterWhatsappTelegramEmail
նախորդը
Կողմերի կորուստները ռուս-ուկրաինական պատերազմի 434-րդ օրվա դրությամբ
հաջորդը
ՌԴ-ն կարծիք կձեւավորի, երբ յուրաքանչյուր կողմն արտահայտվի․ Զախարովա

խմբագրական

  • Ռուսաստանը Արցախի իշխանություններին չի տեղեկացրել Ադրբեջանի կողմից 2023...

լրահոս

  • Իսրայելն ուժով կպատասխանի, եթե Սիրիայի կառավարությունը չկանխի դրուզներ...

  • Չենք պատրաստվում աշխարհով մեկ թռչել Կիեւի եւ Մոսկվայի...

  • Թրամփը հայտարարել է, որ մայիսի 8-ը կնշվի որպես...

  • ԵՄ-ը նոր պատժամիջոցներ է պատրաստում ՌԴ-ի դեմ՝ հրադադարից...

  • Դամասկոսում դրուզների հետ բախումներից հետո Սիրիայի կառավարությունը հայտարարել...

ընտրանի

  • 1

    Ի՞նչ է Պարկինսոնի հիվանդությունը, որո՞նք են ախտանշանները

  • 2

    Բնության հետ ներդաշնակ տնտեսություն․ երեք պատմություն Վայոց ձորից

  • 3

    2024-ի հունվարի 1-ից կենսաթոշակը նոր ձեւով կհաշվարկեն

  • 4

    Կրթության նոր մեթոդներ, որոնք ձեւավորում են քննադատական ու...

  • 5

    «Աղբահանության վճարի թանկացման որոշումը պետք է վիճարկել դատարանում»․...

Facebook Youtube Email Telegram

արխիվ

Մայիսի 2023
ԵԵՉՀՈւՇԿ
1234567
891011121314
15161718192021
22232425262728
293031 
« Ապր   Հնս »
Quality Sign Colored

© 2024 - Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են ՀՀ Օրենսդրությամբ: Ձևավորումը Ալիք Մեդիա
Գաղտնիության քաղաքականություն