• Գլխավոր
  • Հաղորդումներ
    • Թաթուլ Հակոբյանի զրույցը
    • Էլուր
    • Ստվերում
    • Պատերազմի եւ խաղաղության արանքում
    • Ալիքի վրա
    • Տեղ սահմանի մոտ
    • Իրական օրակարգ
    • Կարմիր ժամանակներ
  • Քաղաքականություն
    • Ներքին
    • Արտաքին
    • Հարեւաններ
    • Աշխարհ
  • Մենք
    • Հայաստան
    • Սփյուռք
  • Տնտեսություն
  • Մշակույթ
  • русская редакция
  • մեր մասին
  • գործընկերներ
  • Կապ
Aliq Media Armenia
  • Գլխավոր
  • Հաղորդումներ
    • Թաթուլ Հակոբյանի զրույցը
    • Էլուր
    • Ստվերում
    • Պատերազմի եւ խաղաղության արանքում
    • Ալիքի վրա
    • Տեղ սահմանի մոտ
    • Իրական օրակարգ
    • Կարմիր ժամանակներ
  • Քաղաքականություն
    • Ներքին
    • Արտաքին
    • Հարեւաններ
    • Աշխարհ
  • Մենք
    • Հայաստան
    • Սփյուռք
  • Տնտեսություն
  • Մշակույթ
  • русская редакция
ՆերքինՔաղաքականություն

Ղարաբաղյան էսքիզներ — 1

Վահրամ Աթանեսյան 13:27 | 04.12.2020
Վահրամ Աթանեսյան 13:27 | 04.12.2020

Ստեփանակերտն արտաքուստ կանգուն է: Ավերածությունները քաղաքի կենտրոնից հեռու են: Խանութներն աշխատում են: Գործում է հանրային տրանսպորտը, այստեղ-այնտեղ տաքսիների շարք է կանգնում: Աշխատում են բանկերը, վերականգնված է էլեկտրամատակարարումը, կա շուրջօրյա ջուր, գազ: Դեկտեմբերի 3-ին գործել սկսեց ինտերնետը, կարգավորվում է բջջային կապը: Նույնը չեն, սակայն, մարդիկ:

Պատերազմի քառասունչորս օրերին բնակչության մի զգալի մաս ապրել է նկուղային ապաստարաններում: Հիմնականում՝ նրանք, որ ռազմաճակատում որդի, ամուսին, եղբայր ունեին: Ստույգ հայտնի չէ՝ քաղաքը որքա՞ն զոհ է տվել: Կան անհայտ կորածներ: Նրանց հարազատները հավաքվում են կենտրոնական հրապարակում եւ իշխանություններին ներկայացնում իրենց պահանջները: Առայժմ ոչ ոք հստակ ոչինչ չի ասում: Միայն՝ ընդհանուր հավաստիացումներ:

Ստեփանակերտի օդում անորոշություն է, մարդկանց հոգիներում՝ առավել եւս: Ու թեեւ սկսել են գործել երկու-երեք դպրոցներ, անգամ թռուցիկ հայացքով է զգացվում, որ երեխաների մեծ մասը չի վերադարձել: Նրանց հետ՝ մայրերը:
Սեպտեմբերի 26-ին կար բոլորովին այլ երկիր, քան ունենք այսօր: Եւ բանը միայն տարածքային կորուստը չէ: Արցախի սուբյեկտությունն է խնդիրը: Ընդունակ է իշխանությունը լուծելու որեւէ հարց, թե՞ ամեն ինչ կախված է Երեւանից եւ ռուս խաղաղապահներից: Մարդիկ այս անորոշության ծանր ազդեցության տակ են:

Առավոտյան աշխատանքի են շտապում՝ հուսալով, որ մի բարի լուր կունենան: Իսկ լուր չկա: Փոխարենը՝ ֆեյսբուքյան ասեկոսեներ են եւ ժողովրդական «ֆոլկլորի» ժանրից խոսակցություններ, որ չգիտես որտեղից են ծնվում, ինչպես եւ ինչ նպատակով են տարածվում: Ամենավտանգավորը, թերեւս, դա է՝ «թափառիկ սյուժեների» հորինվածքը: Եւ երբ փորձում ես կողք-կողքի դնել միեւնույն խնդրի շուրջ երկու «ժողովրդական մեկնաբանությունն»՝ ակամա քեզ բռնում ես այն մտքի վրա, որ պաշտոնական, քաղաքական, հանրային շրջանակներից վեր ինչ-որ մի սկզբնաղբյուր, այնուամենայնիվ, կա եւ ինչ-որ տեղից պարբերաբար եւ հետեւողականորեն սնուցվում է, որպեսզի մարդիկ ոչ միայն չթոթափեն ապատիան, այլեւ ավելի տրվեն անորոշության եւ հուսալքության:

Այդպես էր պատերազմի առաջին օրերին, երբ քաղաքի տարբեր «կենտրոններում» հանկարծակի հավաքվում էին «մսաղացից հրաշքով փրված կամավորականներ» եւ սարսափազդու «դեպքեր» պատմում: Գրեթե բոլորն անխտիր երդվում էին, որ «հրամանատար չեն ունեցել» կամ՝ «հենց առաջին կրակոցներից նրան չեն տեսել»:

Այդպես ահագնանում էր խուճապը: Եւ ոչ ոք ոչինչ չէր ձեռնարկում՝ գոնե պարզելու, թե այդ մարդիկ ինչու եւ ինչպե՞ս են հայտնվել Արցախում, իրոք եղե՞լ են առաջնագծում, հատկապես՝ որտեղ:

Նրանք «կամավորական» էին: Նրանց տրված էր զենքը ձգելու եւ տուն վերադառնալու արտոնություն: Եւ ով տեսել էր առաջին պատերազմը, զարմանում եւ զայրանում էր, թե ինչո՞ւ ռազմական ոստիկանությունը ոչինչ չի ձեռնարկում: Ինչո՞ւ զինվորական հրամանատարությունը չի արգելում «կամավորականներին» առաջնագծից տեսանյութեր հրապարակել՝ գրեթե քարտեզագրելով մեր զորքերի տեղաշարժը:

Պատերազմից հետո այդ խուճապը տեղափոխվել է տեղեկատվական մանիպուլյացիայի հարթություն: Ինչ-որ մեկին, հավանաբար, ձեռնտու չէ, որ կյանքն Արցախում հնարավորինս նախկին հունին վերադառնա: Եւ դարձյալ՝ պատկան մարմինների լուռ անտարբերություն: Ոչ ոք ոչնչի համար պատասխանատու չէ:

Ահա այսօրվա Ստեփանակերտը, որտեղ վարսավիրն իրեն թույլ է տալիս աշխարհաքաղաքական բնույթի «խորիմաստ դատողություններ» անել եւ հաճախորդն ստիպված համակերպվում, խոհեմաբար լռում է: Վիճել, հակափաստարկ բերելն անմիաստ է: Բոլորը մի բան են ասում՝ «ծախած գործ էր»: Բոլորը համոզված են, որ մենք կհաղթեինք, թշնամուն մինչեւ առնվազն Քուռ գետը կհալածեինք, բայց «եղավ դավաճանություն»: Իսկ եթե փորձես կոնկրետացնել, թե հատկապես ով, ինչպե՞ս դավաճանեց, կարժանանաս քմծիծաղի, որ թարգմանվում է այսպես. «Իբր դու չգիտե՞ս»: Եւ այս ամենին գումարած՝ օդում ինչ-որ հրաշքի սպասում կա. «Պուտինը կասի՝ Հադրութը կվերադարձնեն», Ասկերանի մի քանի գյուղն էլ՝ վրադիր:

Ամենավտանգավորն, ահա, այդ հույսն է, որ Ստեփանակերտից ձնագնդի նման գլորրվում՝ հասնում է գյուղեր, որտեղ անասունների մեծ մասը ջրի գնով իրացրել եւ նստած՝ հաշվում են, թե եղած գումարով Հայաստանի գոնե մարզային քաղաքներից մեկում մեկ-երկու սենյականոց բնակարան ձեռք կբերվի՞: Ստեփանակերտցիների մի շատ զգալի մասն անցած քսան տարիներին Երեւանում բնակարանի, բիզնեսի տեր է դարձել: Հիմա մտմտում են՝ ինչպես պետության գլխին կապեն այստեղ ունեցածը: Չէ՞ որ շուշեցիներին, հադրութցիներին կեցավայրով ապահովելու խնդիր կա: Ստեփանակերտում տուրբուլենտ իրավիճակ է, մի տեսակ՝ բրոունյան շարժում, որ միայն արտաքուստ է անկառավար թվում: Խորքում ամեն ինչ բազմաթիվ թելերով փոխկապակցված է: Եւ քաղաքական կյանքը, որ մինչ այդ էլ առանձնակի խորություն չուներ, գրեթե լիովին դադարել է: Բայց՝ միայն արտաքին-հրապարակային դրսեւորումներում: «Ընդհատակում» քննարկումներ են: Սպասվում են վերադասավորումներ: Թե ինչ եւ ինչպե՞ս է արվելու՝ ոչ ոք ոչինչ չի ասում: Ստեփանակերտը գոնե հոգեբանորեն վերադարձել է 1991-ի ամառ-աշնանասկզբի իրավիճակին:

Տխուր էսքիզներ են, բայց դե իրողության հանդեպ մեղանչելն էլ հանցանք կլիներ:

Վահրամ Աթանեսյան

Պատմաբան, լրագրող, հրապարակախոս, քաղաքական գործիչ։ Հայաստանի Գերագույն Խորհրդի (1990-95) Արցախից ընտրված պատգամավոր, 2000-2015 թվականներին Արցախի Ազգային ժողովի երեք գումարումների պատգամավոր։ «Հոգեւոր Հայաստանը եւ արդիականությունը» գրքի հեղինակն է։

Ղարաբաղյան էսքիզներ
0
FacebookTwitterWhatsappTelegramEmail
նախորդը
Ջալալ Հարությունյանը դուրս է գրվել հիվանդանոցից
հաջորդը
Ադրբեջանը հակադարձում է

Նման հոդվածներ

Իրականության դեմ

11:30 | 09.03.2021

Փետրվարի 23

11:30 | 27.02.2021

Էհ, Միշա, Միշա

11:30 | 23.02.2021

Բան չասեք Երեւանիս

11:30 | 16.02.2021

Փետրվարի տաք օր

11:30 | 09.02.2021

Խնջույք ժանտախտի ժամին

11:30 | 06.02.2021

խմբագրական

Վատ երազողին ի՞նչն է խանգարում

Promotion Image

Ուկրաինա․ մարդկային պատմություններ

Կացարանում 200 մարդ կա, նույնիսկ ջուր չունենք

լրահոս

  • ԱՄՆ նախկին պետքարտուղարը՝ «Ուկրաինայի թշնամի»

    21:10 | 27.05.2022
  • Կապիկի ծաղիկի դեմ զանգվածային պատվաստման կարիք չկա․ ԱՀԿ

    20:52 | 27.05.2022
  • Ապօրինի հատված 61 ծառ

    20:37 | 27.05.2022
  • Խորհուրդ է տվել ընդունել Թուրքիայի պայմանները

    20:15 | 27.05.2022
  • Թուրքիան Մեծ Բրիտանիայի հետ՝ ընդդեմ Եվրամիությա՞ն

    19:51 | 27.05.2022

ընտրանի

  • 1

    Արցախի հարցում Հայաստանը կրկնում է 1920-ի մայիսի 24-ը

  • 2

    Մենք վաստակել ենք Շառլ Միշելի հայտարարությունը

  • 3

    Ցավի եւ անտարբերության արանքում

  • 4

    «Բարձր» աթոռներից սահմանապահ Բարձրունին չի երեւում

  • 5

    Այդ բացահայտումն արվել էր պատերազմից առաջ

Facebook Youtube Email Telegram

արխիվ

Դեկտեմբերի 2020
Ե Ե Չ Հ Ու Շ Կ
 123456
78910111213
14151617181920
21222324252627
28293031  
« Նյմ   Հնվ »

© 2022 - Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են ՀՀ Օրենսդրությամբ: Ձևավորումը Ալիք Մեդիա