• Գլխավոր
  • Հարթակ
    • 17+
    • Էկո
    • Սովետ
  • Քաղաքականություն
    • Ներքին
    • Արտաքին
    • Հարեւաններ
    • Աշխարհ
  • Մենք
    • Հայաստան
    • Սփյուռք
  • Տնտեսություն
  • Մշակույթ
  • Գործընկերներ
    • Բուն TV
  • մեր մասին
  • Կապ
Aliq Media Armenia
  • Գլխավոր
  • Հարթակ
    • 17+
    • Էկո
    • Սովետ
  • Քաղաքականություն
    • Ներքին
    • Արտաքին
    • Հարեւաններ
    • Աշխարհ
  • Մենք
    • Հայաստան
    • Սփյուռք
  • Տնտեսություն
  • Մշակույթ
  • Գործընկերներ
    • Բուն TV
ՀայաստանՄենք

Փետրվարի 23

Վահրամ Աթանեսյան 11:30 | 27.02.2021
Վահրամ Աթանեսյան 11:30 | 27.02.2021

Այդ օրը տղամարդկանց, նույնիսկ պատանիներին շնորհավորելու, նվեր մատուցելու խորհրդային ավանդույթը ստեփանակերտցիները սրբությամբ պահպանել են: Այստեղ ժամացույցը միշտ Մոսկվայի հետ է ճշտվել, եւ Շուշիի ազատագրման օրն էլ նշվում է Հայրենական մեծ պատերազմի զոհերի հուշահամալիրում: Տարօրինակ է, բայց՝ փաստ, որ սա տեւում է արդեն մոտ երեսուն տարի:

Փետրվարի 23-ն ինձ համար քրոջս առաջնեկի՝ Գուրգենի ծննդյան օրն է: Նա ութ-ինը տարեկան երեխա էր, երբ առաջին պատերազմում հայրը վիրավորվեց: Սեպտեմբերի առաջին կամ երկրորդ օրն էր: Երեւանում էի, երբ լուրն իմացա: Ասացին, որ ուղղաթիռով տեղափոխում են: Քույրս գյուղից հասել էր Ստեփանակերտ, որտեղ մյուս քույրս՝ Սուսանը, մի կերպ դասավորել՝ բեռնատար մեքենայի թափքում տեղ էր գտել, որ գա՝ ամուսնուն խնամի:

Նա Երեւան հասավ կեսգիշերին: Մինչ այդ մենք Երեւանի քրոջս՝ Նվարդի ամուսին Սլավիկի հետ բոլոր հիվանդանոցներում եւ հոսպիտալներում էինք եղել եւ մեր վիրավորին գտել Էրեբունիում: Երեք օր վերքն անմշակ՝ ոտքն ուռած-սեւակապտավուն մի զանգված էր հիշեցնում:

Իսկ երեխաները տատի հետ Աբովյանում էին: Գյուղում պապն էր մնացել՝ տանը, անասուններին տիրություն անի: Ութ-ինը տարեկան Գուրգենը, մինչեւ հորը կվիրահատեին, երկար կբուժեին ու այդպես էլ կթողնեին հաշմանդամ՝ ցուրտ, մութ եւ կիսասով Երեւան քաղաքի այդ հիվանդասենյակում ծնողների կողքին էր: Բժիշկ Կառլեն Բալայանը հաշտվել-թույլատրել էր:

Այս վերջին պատերազմում Գուրգենն է վիրավորվել: Ռումբի կամ «Սմերչի» կամ ԱԹՍ-ի հրթիռի ալիքը շպրտել՝ տասը-տասնհինգ մետր դիրքից հեռու է նետել: Ծնկից ներքեւ ոտքի ոսկորները փշրվել են: Հոկտեմբերի վերջերի մի օր աղջիկս վաղ առավոտյան զանգեց, ասաց, որ Գուրգենը վիրավորվել է, տեղափոխում են Երեւան:

Աղջկաս ամուսինը Երեւանից կամավորագրվել՝ Խծաբերդի դիրքերում էր: Օրումեջ կամ ինքը կամ Գոռը, որ իրենց թալինցի ծանոթի տղան է եւ պատահաբար նույն դիրքերում էին, զանգում, կարճ ասում էր՝ կամ, եւ Գուրգենի վերքն այդ ահավոր սպասումների մեջ ստույգ մահից փրկության նման էր: Դժվար բուժվեց: Հիմա էլ զգացվում է, բայց վերադարձել է զինվորական ծառայության:

Իմ քրոջ առաջնեկ Գուրգենը: Երկու քույրերի եղբայրը: Երկու տղա երեխայի հայրը: Ղարաբաղյան պատերազմի երրորդ խմբի հաշմանդամ հոր եւ գյուղական դպրոցի տնօրեն մոր որդին: Նա երկու ժամկետով համայնքի ղեկավար է պաշտոնավարել, մինչ այդ՝ ավագանու անդամ: Բարձրագույն գյուղատնտեսկան կրթություն ունի: Ժամկետային ծառայությամբ տանկի նշանառու է: Հիմա սպասում է, որ պատերազմի պատճառով հետաձգված՝ սպայական կոչման հրամանն ստանա:

Թշնամու հետ շփման գիծն առաջվանը չէ: Արեւելքից՝ Խաչենի կամրջից երկու, առավելագույնը երեք կիլոմետրի վրա է բաժանարարը: Արեւմուտքում՝ Վաղուհաս-Նարեշտար գծի հին խրամատներում են դիրքավորվում: Դեպի հարավ մի փոքր տարածություն է՝ մինչեւ Ստեփանակերտ-Շոշ: Հյուսիսում Քեմքեշի ձորն է սահմանային, որտեղ Գուրգենը հինգ ամիս առաջ վիրավորվել է: Իսկ տունը, այգին, բակը, որտեղ նրա Դանիել եւ Միքայել որդիները պապուտատի գուրգուրոտ հայացքի տակ հեծանիվ են քշում, նույնն է: Նախկին անհոգ զվարթությունն է պակասել, հյուրերի համար էլ երկրորդ-երրորդ սեղան չեն դնում: Չեն հրավիրել: Տնեցիներով են: Ես ու տղաս՝ Ստեփանակերտից: Եւ մեր Վալերին, որ պատերազմի քառասունչորս օրերին ե’ւ դիրքի տղաներից ինչ-որ հնարքով ամենաստույգ լուր ունեցողն էր, ե’ւ շտապօգնություն՝ եթե մեկնումեկին պետք էր լինում Ստեփանակերտ թոշակ ստանալու գնալ կամ Մարտակերտ՝ տղայից որպիսություն իմանալու:

Ոչ այն է՝ ուրախ, ոչ այն է՝ շատ տխուր սեղան է: Եւ ինչ էլ անես, որքան էլ փորձես շեղվել, չի ստացվում. պատերազմն իր ահավորությամբ գալիս-նստում է մեր արանքում: Սատանայի նման, չարքի պես սուզվում գինու սափորն ու այնտեղից եղկելի նայում աչքերիդ:

Զոհվածները հիշվում են: Տանջալի սպասումները՝ նույնպես: Այդ պատմություններն արդեն կատարված-եղած անցյալ են: Չեն մոռացվում: Բայց ներկայից առավել կարեւոր է ապագան՝ ի՞նչ է լինելու: Ռուս խաղաղապահներն ինչքա՞ն ժամանակով են այստեղ: Իսկ եթե թողնեն-գնա՞ն: Իսկ ինչու՞ Հովտաշենում, Նոր Սեյսուլանում քսան տարի բնակություն հաստատածները ետ գյուղ չե՞ն գալիս: Իջել են Մարտակերտ, սպասում են՝ իրենց համար տուն կառուցեն կամ բնակարան տան: Որ ի՞նչ: Փախստական են: Բռնատեղահանված: Ոչ մեղադրել կարող ես, ոչ՝ արդարացնել: Կյանք է:

Իսկ Վալերիկը տղային մի քանի օր առաջ բերել էր զորակայան: Տասնութը լրացել է՝ կանչել են ծառայության: Հիմա կարանտին է անցնում: Եկող ամսի սկզբներին կուղարկեն զորամաս: Վալերիկը չորս երեխա է մեծացնում: Մեծ ընտանիք է: Նրա հայրն իմ Աթանես պապի քրոջ որդին է: Մենք հարազատներ ենք: Ամեն հանդիպելիս նա ինձ նույն հարցն էր տալիս.«Սրա վերջն ի՞նչ է լինելու», եւ երբ անորոշ-անիմաստ մի բան էի ասում, հասկացողի իր խաժ աչքերով ժպտում, գալիքն ամփոփում էր. «Չէ, էս շան տղա թորքերը սուս չեն անելու»: Որպես թե՝ իրականության հետ չեն հաշտվելու, վրեժխնդրության են գալու:

Պատերազմի օրերին նա կորոնայով հիվանդ՝ Երեւանի Կոմիտասի փողոցի մի վարձու բնակարանում պառկած էր: Եւ ութսունհինգ տարեկանում հաղթահարեց դարի չարիքը: Հիմա գյուղում իր տանը, իր մանրիկ գործերին է: Փետրվարի 23-ը նրա համար այլեւս սովորական օր է: Բոլոր օրերն են անիմաստ: Եւ ես նրան տեսության չեմ գնում: Ի՞նչ պիտի պատասխանեմ, եթե հանկարծ կանաչա-խաժավուն աչքերով ուղիղ նայի դեմքիս եւ ասի. «Տեսա՞ր, բա որ ասու՞մ էի»: Վալերիկին հարցրի՝ հերդ ի՞նչ է անում, ասաց. «Փաշինյանին ուշունց է տալիս»: Երկու օրից Գուրգենը կանցնի ծառայության: Բարձրագույն բժշկական հանձնաժողովը որոշել է, որ հաշմանդամության խնդիր չկա։

Վահրամ Աթանեսյան

Պատմաբան, լրագրող, հրապարակախոս, քաղաքական գործիչ։ Հայաստանի Գերագույն Խորհրդի (1990-95) Արցախից ընտրված պատգամավոր, 2000-2015 թվականներին Արցախի Ազգային ժողովի երեք գումարումների պատգամավոր։ «Հոգեւոր Հայաստանը եւ արդիականությունը» գրքի հեղինակն է։

Ղարաբաղյան էսքիզներ
0
FacebookTwitterWhatsappTelegramEmail
նախորդը
Անհապաղ ազատ արձակել հայ գերիներին
հաջորդը
Հռոմեական գլխավոր օրացույցում Նարեկացու օրն է

Նման հոդվածներ

Իրականության դեմ

11:30 | 09.03.2021

Էհ, Միշա, Միշա

11:30 | 23.02.2021

Բան չասեք Երեւանիս

11:30 | 16.02.2021

Փետրվարի տաք օր

11:30 | 09.02.2021

Խնջույք ժանտախտի ժամին

11:30 | 06.02.2021

Զատկական խորոված

11:30 | 02.02.2021

խմբագրական

Հոբելյանին ընդառաջ

Promotion Image

լրահոս

  • Խմորումներ Սյունիքի միջադեպի շուրջ

    22:52 | 22.04.2021
  • Ողջունել է Բայդենի մտադրությունը

    21:55 | 22.04.2021
  • Հանուն կլիմայական բարեփոխումների

    21:09 | 22.04.2021
  • ԵԽԽՎ-ն պահանջում է հայ գերիների անհապաղ վերադարձը

    20:49 | 22.04.2021
  • Վենետիկի հանձնաժողովի կարծիքը

    20:30 | 22.04.2021

ընտրանի

  • 1

    Աղավնոյի «անկախ պետությունը»

  • 2

    Եթե հաղթեինք

  • 3

    Աննախադեպը

  • 4

    Թուրքիայի եւ Ադրբեջանի հետ խոսել է պետք. մղձավանջային...

  • 5

    Պատերազմական դրվագներ։ Գոռ Սարկիսյան

Facebook Youtube Email Telegram
Վարդան Հարությունյան

Իրավապաշտպան, հասարակական գործիչ` խորհրդային այլախոհի տպավորիչ կենսագրությամբ։ 2004-ին ստեղծել է «Իրավունքի եւ ազատության կենտրոնը», որի հիմնադիր ղեկավարն է։ Հրապարակել է հայ այլախոհության պատմությունը ներկայացնող երկու գիրք՝ «Այլախոհությունը խորհրդային Հայաստանում» եւ «Քաղբանտարկյալի պատմություն»։

Մեսրոպ Հարությունյան

Լրագրող, խմբագիր, փորձագետ, լրագրության ուսուցիչ, ում կենսագրությունը սկսվել է նախորդ դարի 80-ականներին Հայաստանի Մեղրու շրջանի «Արաքս» թերթից ու շարունակվել մեդիայի կայացման խառնարանում։ Նաեւ գրող է, պատմվածքների ու վեպերի չորս գրքի հեղինակ։

Վահրամ Աթանեսյան

Պատմաբան, լրագրող, հրապարակախոս, քաղաքական գործիչ։ Հայաստանի Գերագույն Խորհրդի (1990-95) Արցախից ընտրված պատգամավոր, 2000-2015 թվականներին Արցախի Ազգային ժողովի երեք գումարումների պատգամավոր։ «Հոգեւոր Հայաստանը եւ արդիականությունը» գրքի հեղինակն է։

Tatul Hakobyan
Թաթուլ Հակոբյան

Լրագրող, հրապարակախոս, պատմություն հետազոտող, որն առօրյա փաստերը, դրանց վրա հիմնված դատողություններն ու պատմական փորձառությունը հաջողությամբ միահյուսելով ստանում է ուրույն բովանդակություն։

արխիվ

Փետրվարի 2021
Ե Ե Չ Հ Ու Շ Կ
1234567
891011121314
15161718192021
22232425262728
« Հնվ   Մրտ »

@2020 - Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են ՀՀ Օրենսդրությամբ: Ձևավորումը Ալիք Մեդիա