Լաչինի միջանցքն արդեն 12 օր փակ է։ Հայաստանը շռնդալից ոչնչի հասավ ՄԱԿ ԱԽ-ի նիստում, որտեղ կողմերին՝ Հայաստանին ու Ադրբեջանին, կոչ արեցին բարիդրացիություն հաստատելու, Ադրբեջանին՝ բացելու միջանցքը, եւ բոլորը ընդունեցին, որ Ռուսաստանն է տարածաշրջանի քավորն ու հովանավորը։
Իսկ նոյեմբերի 9-ի հայտարարությունը միջազգային լեգիտիմություն ստացավ։ Հավաքվեցին, դատապարտեցին, մտահոգվեցին ու անցան իրենց գործերին՝ թողնելով Արցախն ու արցախցիներին շարունակվող շրջափակման մեջ։
Այդ ընթացքում ՀՀ եւ ԼՂ ղեկավարները ԱԽ նիստեր արեցին, զայրացան ու զարմացան, դատապարտեցին ու կոչ արեցին, եւ էլի ապարդյուն։ Արցախի պետնախարար Ռուբեն Վարդանյանը չմոռացավ խոսել Արցախի տոկոնության, իրենց իրավունքների ու Հայաստանի՝ իր համար անսպասելի արձագանքի վերաբերյալ։
Հայաստանի իշխանությունն էլ, ի դեմս վարչապետ Փաշինյանի, ԱԺ նախագահի, ԱԽ քարտուղարի, նախագահ Խաչատուրյանի, տարատեսակ պատգամավորների եւ այլեւայլ պաշտոնյաների, հայտարարեցին, որ Լաչինի միջանցքի արգելափակումը «իրենց թեման չէ», իրենք դիտորդներ են, ո՛չ գործորդներ, Լաչինի միջանցքի թեման Ռուսաստանի պատասխանատվության գոտում է, իսկ նոյեմբերի 9-ի հայտարարությունը՝ ավետարան։ Ցավոք, մոռանալով, որ ավետարանները մեկնաբանվում են ըստ հայեցողության, եւ վերջում հաղթում են մեկնաբանման ուժեղ դպրոցները: Բայց չշեղվենք։
120 հազար հայ 12-օրյա գերության մեջ է, եւ վարչապետ Փաշինյանը գտավ փրկության բանալին՝ հանդիպել արտախորհրդարանական մարդ-կուսակցությունների հետ եւ քննարկել գալիք շաբաթվա նրանց եթերների եւ խոսքի բովանդակությունը։ Իսկ բովանդակությունը ավելի քան պրիմիտիվ է։ Իհարկե, ավելին չէինք էլ կարող պահանջել, չէ՞ որ վերջիններս՝ տարատեսակ խզմալյաններն ու շիրինյանները, որոշակի ամբիցիաներով, բայց անորոշ ունակություններով հեռուստակիլլերներ են։
Նրանք ո՛չ քաղաքական գործիչներ են, ո՛չ, առավել եւս, կուսակցության առաջնորդ։ Նրանք բարձրախոսներ են՝ առանց քաղաքական ինքնության, «պարտիական գծի հետ տատանվող», անմարմին ու անսկզբունք բարձրախոսներ։ Նրանք ոչ թե սուբյեկտ են, այլ ֆունկցիա, ինչպես ֆունկցիա են ՀՀ իշխանությունների թվիթերյան նոր խոսնակները։
Նրանք ոչ այլ ինչ են, քան ընդհանուր բնապատկերի մաս, քաղաքական թատրոնի դեկորացիա։ Նրանք քաղաքական կյանքի, հանրային կյանքի սնանկության եւ աճող դատարկության առհավատչյան են։ Նրանք զրոներ են, որոնց կիրառմամբ ավելանում կամ պակասում է այս կամ այն քարոզի, խոսքի, մոտեցման ուժն ու թուլությունը։ Նրանք իրենց գոյությամբ, իրենց ներկայությամբ, իրենց հանդիպումներով կոչված են պատկերի միջոցով մեզ խաբելու, թե Հայաստանի Հանրապետությունում շարունակվում է քաղաքական, հանրային կյանքը։ Բայց այդ ամենը քաղաքական-հանրային կյանքի իմիտացիա է, դատարկության, անզորության, իշխանության անօգնականության ու անիմաստության իմիտացիա։
Այո՛, մենք 2020-ի պատերազմի արդյունքում դաժան պարտություն ենք կրել, սուբյեկտից վերածվել օբյեկտի, դրա համար էլ առանց ամաչելու եւ տհաճության հայտարարում ենք, որ Լաչինի միջանցքի բլոկադան մեր հարցը չէ։ Ուրեմն եթե սուբյեկտ չես, ապա քաղաքական մարմին էլ չես, քաղաքական կյանք էլ չկա, հանրային կյանքն է վերացել։
Բայց դա արդեն վտանգավոր կլինի իշխանության վարկի եւ ընկալման առումով, դրա համար անհրաժեշտ են տարատեսակ մարդ-կուսակցությունների հավաքներ, կոչեր, պատկերներ, տեսանյութեր, փորձագետներ ու խոսող բերաններ։ Նրանք պետք է լցնեն իրական կյանքի դատարկությունը խոստումնալից ու իմաստալից պատկերներով։ Նրանք դասական սիմուլյանտ են, եւ գովելի է, որ խաղում են անմոռաց, թեեւ ցածրակարգ ներկայացումներում։
Նրանք, ուրեմն, խոսելու, դաշտը լցնելու, քարոզի, պրիմիտիվ աշխարհայացքի կառուցման, սեւ ու սպիտակի աշխարհի մունետիկներն են։ Սեւ ու սպիտակ քարոզն էլ՝ ամենադյուրինը․ «մենք զոհ ենք, Ռուսաստանը՝ դահիճ», «մենք անմեղ ենք, բոլորը՝ մեղավոր», «մենք անզոր ենք, մնացյալը՝ թշնամի»։ Ինչպես դասականն է ասում, «վերլուծագանգեր», որոնց առաքելությունը էկրանից մարդկանց համոզիչ պատմելն է կյանքի շարունակականության, իմաստների կարեւորության, նարատիվների հզորության, թշնամի ունենալու վայելքի եւ սեփական անպատասխանատվությունն ու անզորությունը թշնամու «վզին թողնելու» սուրբ գործի մասին։
Դրա համար էլ այսպիսի դժվարին իրավիճակում, միջազգային այսպիսի լարված ու պայթյունավտանգ տարածաշրջանում պետության ղեկավարը, որը պետք է շնչելու եւ քնելու ժամանակ չունենա, կարողանում է ժամեր հատկացնել ու զրուցել մարդկանց հետ, որոնք նույնիսկ հայոց լեզվին նորմալ չեն տիրապետում, որոնք գումարային մի քանի հազար ձայն են հավաքել, որոնք մարդկանց ամեն երեկոյի թերապիայի խոսնակներ են։
Թերապիա, որի նպատակը թմբիրի պատերը ամրացնելն է, մեզ համոզելը, որ մենք ենք ամենաճիշտը, ազնիվն ու մաքուրը, եթե խնդիրներ կան, թշնամին է մեղավոր, եթե հաջողություններ կան, մեր ջանքերի արդյունքն է։ Նրանք նարատիվի մարտիկներ են, հեռուստացույցի հետեւակն ու հեծելազորը, մեր հանրային կյանքի դատարկության խաբկանքները։
Մասնագիտությումբ պատմագետ եմ։ Տարիներ ի վեր ուսումնասիրում եմ հայկական մեդիան եւ քաղաքական դաշտը։ Գրում եմ պատմության, քաղաքականության, մշակույթի, գաղափարների ու մարդկանց մասին։ Չեմ հավատում փրկիչներին։