• Գլխավոր
  • Հարթակ
    • 17+
    • Էկո
    • Սովետ
  • Քաղաքականություն
    • Ներքին
    • Արտաքին
    • Հարեւաններ
    • Աշխարհ
  • Մենք
    • Հայաստան
    • Սփյուռք
  • Տնտեսություն
  • Մշակույթ
  • Գործընկերներ
    • Բուն TV
  • մեր մասին
  • Կապ
Aliq Media Armenia
  • Գլխավոր
  • Հարթակ
    • 17+
    • Էկո
    • Սովետ
  • Քաղաքականություն
    • Ներքին
    • Արտաքին
    • Հարեւաններ
    • Աշխարհ
  • Մենք
    • Հայաստան
    • Սփյուռք
  • Տնտեսություն
  • Մշակույթ
  • Գործընկերներ
    • Բուն TV
ՀայաստանՄենք

Սեթ՝ որդի Մկաց Ադամի

Մեսրոպ Հարությունյան 16:47 | 18.12.2020
Մեսրոպ Հարությունյան 16:47 | 18.12.2020

հատված վեպից

Հեղինակի կողմից՝ հատուկ «Ալիքի» ընթերցողների համար – Սա մեր եռագրության երկրորդ վեպն է, որը ստեղծվել է ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի եւ սպորտի նախարարության աջակցությամբ: Առաջինը՝ «Աբկայ. մեռնելու պարունակները» վերնագրով լույս է տեսել 2007 թվականին (Երեւան, «Նաիրի» հրատարակչություն):

Ներկայացվող հատվածն ավելի ընկալելի դարձնելու համար մի փոքր պարզաբանում. Բեռլինում մագիստրոսական ծրագրով սովորող Սեթը, լսելով ապրիլյան պատերազմի լուրն, անմիջապես վերադառնում է հայրենիք եւ ապրիլի 4-ից կամավորական ջոկատներից մեկի հետ մեկնում Արցախ, 10 օր անցկացնում սահմանին: Վերադարձին երկու օր մնում է իրենց տանը՝ Մեղրիում, ապա գալիս Երեւան՝ նորից Բեռլին մեկնելու համար:

Սեթն իջավ Օպերայի մոտ, բարձրացավ Տերյան ու մտավ իր սիրած ճաշարանը՝ ճաշելու:
— Սե՞թ…
Համակուրսեցիներից էր, գերազանցիկն ու ուսխորհրդի կարկառուն դեմքը, որ մագիստրատուրան ավարտել, հիմա էլ ասպիրանտուրա էր սովորում, նաեւ կուսակցական էր դարձել. «Ապեր, բա ի՞նչ անեմ, ապրել ա պետք»,- մի անգամ ասել էր շրջապատում: Ու ապրում էր, վատ չէր ապրում. պաշտոն ուներ իշխող կուսակցության երիտասարդական հիմնադրամում, լավ ճառեր էր ասում հայրենասիրության մասին, իսկ դեռ ուսանող ժամանակներից էլ տեղին-անտեղին Նժդեհին էր ցիտում…
— Սե՞թ… Բա դու Բեռլինում չե՞ս…
— Էլի գնում եմ: Երկու շաբաթով էի եկել:
— Չլինի՞ եկել՝ Արցախ էիր գնացել:
— Հա,- կարճ կապեց Սեթը՝ չցանկանալով ծավալվել: Չէր սիրում նման բաների համար գլուխ գովել:
— Յաաաա, բա ուսանող ժամանակ ասում էիր պատերազմը ատում ես, խաղաղություն ես ուզում, — իր արեւին Սեթին էր կպնում գերազանցիկը: — Տեսա՞ր, որ թուրքը մնում է թուրք,- ապա՝ հանդիսավոր, — եւ մենք միշտ պիտի պատրաստ լինենք դիմագրավելու ոսոխին…
— Տեսնում եմ, որ էսքան տարի անց էլ ոչինչ չես հասկացել, — ասաց Սեթն ու ցանկանում էր հեռանալ, բայց միտքը փոխելով՝ շարունակեց,- հա, ես հիմա էլ ատում եմ պատերազմը, ու չեմ պատկերացնում, որ մարդ կլինի՝ կսիրի պատերազմն ու կատի խաղաղությունը: Բայց երբ ինձ կռիվ են պարտադրում, ես չեմ խուսափում: Իսկ խաղաղության հասնում են ուժեղանալով: Նժդեհն ի՞նչ կասեր էս դեպքում…
Իվետայից հետո երկրորդ անհումոր մարդն էր մի օրվա մեջ պատահում. չհասկացավ Սեթի հեգնանքը.
— Նժդեհն այս դեպքում ասում է. «Պատերազմիր այնպես, որ չամաչես տարածդ հաղթանակից», — չիմանալով ինչ ասել, գերազանցիկը մեջբերեց գլուխը եկած առաջին միտքը, որ իրենց զրույցի հետ կապ էլ չուներ:
— Իսկ դո՞ւ …
— Ես էլ իմ կռիվն եմ վարել, — հանեց հեռախոսն ու ցույց տվեց իր լուսանկարը՝ մի խումբ զինվորականների հետ, — այ, էս մոտիկ գնդերից մեկում եմ, զինվորների մարտական ոգին եմ բարձրացնում՝ հայրենասիրության մասին դասախոսություն եմ կարդում:
— Հաաա, կեցցես… Զինվորները քո ելույթը լսելով երեւի տոգորվեցին բուռն հայրենասիրությամբ,- գերազանցիկը դարձյալ չընկալեց հեգնանքը:
— Էն էլ ոնց: Մանավանդ «կամանդիրն» էլ էնքան էր ոգեւորվել իմ ելույթով, որ երեկոյան հո պատիվ չտվեց, հո պատիվ չտվեց…
Սեթը հասկացավ, որ զրույցը շարունակելն անիմաստ է: Արագ ավարտեց ճաշն ու ասաց.
— Ափսոս, մեզ մոտ՝ դիրքեր չեկար դասախոսության, տղերքը դրանից հետո հաստատ ազատ ժամանակ քո մտքերն ու քեզ կքննարկեին… Ի~նչ ես կորցրել…
— Լո՞ւրջ,- հարցրեց գերազանցիկը,- հեսա որ դիսերտացիաս պաշտպանեմ՝ կասեմ մի անգամ էլ թող սահմանային դիրքեր ուղարկեն: Շատ չեն կրակում, չէ՞, արդեն…
Սեթը պատկերացրեց դրան դիրքերում, ու հիշեց, թե ոնց սելֆի անելու եկած մի պատգամավորի տղերքը ձեռ առան:
Պատգամավորը երեք թիկնապահի ուղեկցությամբ բարձրացել էր դիրք: Բացի էդ պահին հերթապահություն անողներից, մնացածները թեթեւ ճաշում էին՝ պահածո, հաց, պանիր… Պատգամավորին էլ առաջարկեցին, սա թե՝ «Չէ, տղերք ջան, ինձ Ստեփանակերտում լավ կերակրել են»,- ու էդ զրուցելու պահը երեք թիկնապահները տարբեր ռակուրսներից նկարում էին, որ հետո ինտերնետով տարածեն ու գրեն՝ «Պատգամավորը կամավորերի հետ մի ամբողջ օր անցկացրեց դիրքերում»:
— Բա ինչի՞ կարիք ունեք, ինչո՞վ կարամ օգնեմ…
Սեթը, որ կյանքում համարյա չէր հայհոյում, ցանկանում էր ասել «քո սիքտիր լինելով», բայց չհասցրեց, որովհետեւ գյումրեցի կատակասեր տղերքից մեկը թե.
— Պարոն դեպուտաՆտ ջան, — էդ ն-ն հատուկ շեշտեց, սովորաբար ասում էր «դեպուտանկա», բայց չգիտես ինչու սրան խղճաց,- օր էրթաս Էրեւան, մեզի համար քիչըմ տանկի քլիրենս* կուղարգիս, էստեղ դժվար կճարվի…
Դեպուտատը մի պահ կարկամեց, կարծեց իրեն հայհոյում են. բառի իմաստը չգիտեր, հարցնել էլ չէր կարող, ամոթ կլիներ իր նման տղու համար՝ ցույց տար, թե ինչ-որ բան չգիտի:
— Հարց չկա, տղերք ջան, մենք մեր բանակի հըմար ամեն ինչ կանենք…
Զինվորների քրքիջը հետո պայթեց՝ դրա գնալուց րոպեներ անց… Տղերքը գիտեին, որ ինչ էլ խնդրեին՝ գնալուց հետո, մեկ է, մոռանալու է ու խոստումը չի կատարելու, բայց գլուխ է գովելու, թե արել է: Ու պատկերացրին, թե ոնց է ընկերներին պատմելու, թե բանակի համար «տանկի քլիրենս» է ուղարկել ու մինչեւ անհրաժեշտ քանակի ճարել է՝ սաղ քաղաքը ոտի տակ է տվել…
Հիմա ճաշարանում սա հիշելով՝ Սեթը քրքջաց: Ճաշողները նայեցին իր կողմը, իսկ գերազանցիկը՝ բութ հայացքը հառել ու չէր հասկանում ծիծաղի իմաստը:
— Բան հիշեցի, — մի կերպ ծիծաղը զսպելով, ասաց Սեթը, — բայց որ գնաս դիրքեր, չմոռանաս մի քանի տուփ լավ, թանկարժեք ու ամուր պահպանակ տանես, տղերքը դրա կարիքը շատ ունեն…
— Բայց էնտեղ դա ինչի՞ համար ա պետք,- զարմացավ գերազանցիկը։
Սեթը մի կերպ իրեն զսպեց, որ չասի. «քեզ նմանների գլխին քաշելու».
— Դաշտային արշավների ժամանակ դրանց մեջ ջուր են պահում… Աֆղանստանում կռվածներն են սովորեցրել…
— Լո՞ւրջ, այ քեզ բան: Դե ուրեմն, անպայման, աչքիս վրա, կտանեմ…
Սեթն, իհարկե, գիտեր, որ մեր զինվորները ջուր պահելու այդ ձեւը չեն օգտագործում, միայն Սովետի տարիներին Աֆղանստանում ծառայած մի քանի վետերեններ են սովորույթի ուժով պահում իրենց մոտ պահպանակներ: Պարզապես շատ կուզենար տեսնել զինվորների ռեակցիան, երբ այս գերազանցիկը կասի. «Տղերք, ձեզ համար որակյալ պահպանակներ եմ բերել…»:
— Արի հրաժեշտից առաջ մի հատ սելֆի անենք,-ասաց գերազանցիկը:
— Չէ, — ասաց Սեթը, — ինձ չի կարելի լուսանկարվել,- ապա թեքվեց ու ականջին շշնջաց, — ես հատուկ առաջադրանք էի կատարում, իմ դեմքը պիտի գաղտնի մնա…
Գերազանցիկի ապշահարությունը կատարյալ էր…
Բայց էսքանով օրվա իրադարձությունները չավարտվեցին:
Տաքսի նստեց, որ գնա օդանավակայան, վարորդը՝ ջահել մի տղա, անմիջապես զրույց սկսեց՝ «ո՞ւր ես գնում», «երկար ժամանակով, թե՞ ոնց»… Սեթն անհավես պատասխանեց, թե Բեռլին է գնում:
— Ճիշտ էլ անում ես, ախպերս,- ասաց տաքսիստը,- ստուց փախնել ա պետք: Տեսա՞ր ինչ էր կատարվում՝ թուրքը հարձակվեց, 100 մարդու գլուխ կերավ… Ախպորս ասեմ, որ նենց չի, ոնց սրանք ներկայացնում են: Գիտե՞ս էդ իբր թուրքին հետ քշելուց հետո ինչեր ա եղել… Ասեմ իմանաս, ախպերս. մեր կամավորները, որ սահման գնացին, էնտեղ լիքը ուրիշ բաներ եղան, որի մասին ոշշշշ մեկը չգիտի: Մի անգամ, ուրեմն տղերքը տենում են, որ էլի ադրբեջանցիների դրոն ա գալիս՝ ուղիղ իրանց վրա: Ախպորս ասեմ, տղերքը էդ դրոնը խփում են, հետո սկսում են մտածել, որ էդ դրոնն իրանց վրա էր գալիս, որովհետեւ ինչ-որ մեկը հեռախոսը միացրած ա պահել: Գիտես չէ՞, որ էդ դրոնները գալիս են հեռախոսի ազդանշանի վրա: Վոբշըմ, ախպորս ասեմ, ջոկատի հրամանատարը սաղին շարում ա, էդ դրոնը խփողին պարգեւատրում, հետո բոլորի հեռախոսները հանել ա տալիս, ու տեսնում ա ումն էր միացրած, սրան ասում ա «փասափուսեդ հավաքի ու ստուց սիքտիր էղի», որովհետեւ դրա պատճառով սաղովի կարային վարի էթային:
— Դու էնտեղ էի՞ր,- հարցրեց Սեթը,- կամավորներից ե՞ս..
— Չէ, ախպեր, հերս ա եղել էդ ջոկատում: Ասեմ իմանաս՝ էդ դրոնը խփողն էլ հենց հերս ա եղել:
— Որտե՞ղ է եղել, ո՞վ էր ջոկատի հրամանատարը…
Ջահելը տվեց Սեթենց ջոկատի հրամանատարի անունը եւ ճշտիվ նշեց իրենց ծառայության վայրը:
Սեթը կատաղել էր: Մտածում էր՝ ոնց սրան հասկացնի, որ իր հերը ստախոս գլուխգովան է: Ջահելին չէր ուզում վիրավորել, բայց մի բան պիտի ասեր: Երբ հասան օդանավակայան, Սեթը վճարելուց հետո ասաց.
— Չգիտեմ հայրդ ով ա, բայց երեկոյան տանը հորդ կասես պասաժիրիս պատմեցի քո հերոսությունը, ինքն ասաց «կգնաս հորդ կասես ձեր ջոկատի Սեթը բարեւում էր…»:
— Դու էլ ես էնտեղ ծառայե՞լ…
Սեթն այլեւս չպատասխանեց: Պայուսակը վերցրեց ու մտավ օդանավակայանի հաշվառման սրահ…

Հ. Գ. — Հեղինակը շնորհակալութուն է հայտնում կամավորական ջոկատներից մեկի անդամ Գարիկ Մելքոնյանին, որի պատմածները Ապրիլյան պատերազմին առնչվող դրվագների հիմք են դարձել:


* Քլիրենս – Ցանկացած տրանսպորտային միջոցի, այդ թվում տանկի հատակի ամենացածր կետի եւ գետնի միջեւ ընկած տարածությունը: Տանկի դեպքում դա հավասար է մոտ 130 սանտիմետրի: «Քլիրենս բերելու» ուղարկելը նորեկների գլխին խաղ խաղալու բանակային հայտնի կատակ է:

Մեսրոպ Հարությունյան

Լրագրող, խմբագիր, փորձագետ, լրագրության ուսուցիչ, ում կենսագրությունը սկսվել է նախորդ դարի 80-ականներին Հայաստանի Մեղրու շրջանի «Արաքս» թերթից ու շարունակվել մեդիայի կայացման խառնարանում։ Նաեւ գրող է, պատմվածքների ու վեպերի չորս գրքի հեղինակ։

0
FacebookTwitterWhatsappTelegramEmail
նախորդը
Ոչ մենք ենք լուսին թռչելու, ոչ՝ ադրբեջանցին
հաջորդը
Հրաժեշտ զենքին

խմբագրական

Հոբելյանին ընդառաջ

Promotion Image

լրահոս

  • Ագրեսիվ վարքագիծը չի խրախուսվում

    23:21 | 13.04.2021
  • ԱՄՆ եւ ՌԴ առաջնորդները զրուցել են

    22:14 | 13.04.2021
  • ԱՄՆ պերճախոս լռությունը

    21:08 | 13.04.2021
  • Իրանը չի ընկրկում

    20:14 | 13.04.2021
  • Պահանջի բացակայություն եւ մի շարք պահանջներ

    19:44 | 13.04.2021

ընտրանի

  • 1

    Աղավնոյի «անկախ պետությունը»

  • 2

    Եթե հաղթեինք

  • 3

    Թուրքիայի եւ Ադրբեջանի հետ խոսել է պետք. մղձավանջային...

  • 4

    Պատերազմական դրվագներ։ Գոռ Սարկիսյան

  • 5

    Աննախադեպը

Facebook Youtube Email Telegram
Վարդան Հարությունյան

Իրավապաշտպան, հասարակական գործիչ` խորհրդային այլախոհի տպավորիչ կենսագրությամբ։ 2004-ին ստեղծել է «Իրավունքի եւ ազատության կենտրոնը», որի հիմնադիր ղեկավարն է։ Հրապարակել է հայ այլախոհության պատմությունը ներկայացնող երկու գիրք՝ «Այլախոհությունը խորհրդային Հայաստանում» եւ «Քաղբանտարկյալի պատմություն»։

Մեսրոպ Հարությունյան

Լրագրող, խմբագիր, փորձագետ, լրագրության ուսուցիչ, ում կենսագրությունը սկսվել է նախորդ դարի 80-ականներին Հայաստանի Մեղրու շրջանի «Արաքս» թերթից ու շարունակվել մեդիայի կայացման խառնարանում։ Նաեւ գրող է, պատմվածքների ու վեպերի չորս գրքի հեղինակ։

Վահրամ Աթանեսյան

Պատմաբան, լրագրող, հրապարակախոս, քաղաքական գործիչ։ Հայաստանի Գերագույն Խորհրդի (1990-95) Արցախից ընտրված պատգամավոր, 2000-2015 թվականներին Արցախի Ազգային ժողովի երեք գումարումների պատգամավոր։ «Հոգեւոր Հայաստանը եւ արդիականությունը» գրքի հեղինակն է։

Tatul Hakobyan
Թաթուլ Հակոբյան

Լրագրող, հրապարակախոս, պատմություն հետազոտող, որն առօրյա փաստերը, դրանց վրա հիմնված դատողություններն ու պատմական փորձառությունը հաջողությամբ միահյուսելով ստանում է ուրույն բովանդակություն։

արխիվ

Դեկտեմբերի 2020
Ե Ե Չ Հ Ու Շ Կ
 123456
78910111213
14151617181920
21222324252627
28293031  
« Նյմ   Հնվ »

@2020 - Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են ՀՀ Օրենսդրությամբ: Ձևավորումը Ալիք Մեդիա