• Գլխավոր
  • Հարթակ
    • 17+
    • Էկո
    • Սովետ
  • Քաղաքականություն
    • Ներքին
    • Արտաքին
    • Հարեւաններ
    • Աշխարհ
  • Մենք
    • Հայաստան
    • Սփյուռք
  • Տնտեսություն
  • Մշակույթ
  • Գործընկերներ
    • Բուն TV
  • մեր մասին
  • Կապ
Aliq Media Armenia
  • Գլխավոր
  • Հարթակ
    • 17+
    • Էկո
    • Սովետ
  • Քաղաքականություն
    • Ներքին
    • Արտաքին
    • Հարեւաններ
    • Աշխարհ
  • Մենք
    • Հայաստան
    • Սփյուռք
  • Տնտեսություն
  • Մշակույթ
  • Գործընկերներ
    • Բուն TV
ՀայաստանՄենք

Բարի լույս, այ սրբալույս

Վահրամ Աթանեսյան 11:30 | 12.01.2021
Վահրամ Աթանեսյան 11:30 | 12.01.2021

Աներս հոկտեմբերին արաղ էր քաշում: Նրա տունը Գանձասարի վանքի դեմ-դիմացն է՝ ձորալաջին: Հորենական տնից մի ձեռք անկողին են տվել, մի կով: Տունն ինքն է հիմքից կառուցել, չորս երեխա մեծացրել կնոջ հետ, որ 2019-ին տեւական հիվանդությունից հետո օգոստոսյան մի օր հանգիստ հեռացավ աշխարհից:

Գյուղում թոռնատեր որդի ունի, բայց աներս մնաց իր տանը: Իր այգու, բանջարանոցի, տասը փեթակ մեղվի եւ հի՜ն հուշերի հետ: Երեք պատերազմ է տեսել՝ Հայրենական մեծ, ղարաբաղյան առաջին ու քառասունչորսօրյա:

Դպրոցը թողել է երրորդ կամ չորրոդ դասարանից, բայց երկրաչափության ուսուցիչների հետ գրազ կգար եւ կշահեր՝ ատաղձագործ վարպետի աչքի ստույգ իմացոությամբ նշելով շրջանագծի կենտրոնը: Եւ բոլորին հաղթում է՝ շախմատ խաղա, նարդի, շաշկի, թե բլոտ:

Հոկտեմբերին արաղ էր քաշում, որ պատերազմից վերադարձող թոռների հետ մի-երկու բաժակ խմեր, հաղթանակը շնորհավորեր: Թոռները ողջ-առողջ ետ եկան, բայց՝ որպես պարտված բանակի պահեստազորային: Նոյեմբերի կեսերին տղան Ռուսաստանից եկավ, հորը տարավ: Աներս հիմա Յարոսլավլում է: Օրը երեք-չորս անգամ վայբերով զանգում՝ որպիսություն է հարցնում ու թե՝ ականջին հասել է, որ գյուղի տան, այգու վրա աչք ունեցող կա: Անասունը քշել են գոմը, կողքի մատղած ծառերը կճղակների տակ են տվել:

Ասում է՝ փետրվարի ամենաուշը կեսերին գալու է, որովհետեւ մարտի սկզբը կարտոլ ցանելու իսկական ժամանակն է: Թե չէ սերմացուն կծլի, կանպետքանա: Ասում է՝ գարնան գլուխ մեղվափեթակները պիտի բացվեն, նայվեն՝ մեղուն կա՞: Հազարումի բան է ասում:

Նախագահական վերջին ընտրություններին երկու հարյուր հոգանոց դահլիճից միայն ինքն է կանգնել եւ Արայիկ Հարությունյանին ասել, որ հի՜ն ստալինյան-կոլխոզային տարիներին իրենց գյուղում մի մետր անհերկ հող չի եղել: Կարտոլ են ցանել, գարնան ցորեն, գարի, կորեկ: Ասել է՝ հիմա էդ հողերը մոշուքոլ կոխած՝ ստերջ են, բերք չեն տալիս: Լեւոն Հայրապետյանի բարերարությամբ երես առած ջահելները ծիծաղել են, թե՝ այ մարդ, աշխարհը Մարսի վրա կյանք է որոնում, դու էդ ինչե՞ր ես խոսում,- ինքը չի հանձնվել. «Եթե էդ հողերը խամ մնացին, հաշվեք որ էս գյուղն ապագա չունի»:

Նոյեմբերի 10-ի համաձայնությամբ գյուղի սահմանները կրճատվել են: Արոտի տարածքներն անցել են Քելբաջարին, հերկի հողերն՝ Աղդամին: Փայտամշակման արտադրությունը վաղուց է փակված: Մի երկու ռեստորան-հյուրանոց կա՝ հազիվ թե աշխատի: Զբոսաշրջիկների հոսքը հաստատ աղետալիորեն կրճատվելու է: Իսկ գյուղը մեկուկես հազար բնակիչ ունի: Աներոջս հեռավար խոսակցության թեման է: Ինձ է հարցնում՝ պատասխան չունեմ: Մի պարկ ալյուրի, հինգ կիլո շաքարավազ-լավպշա-վերմիշելի բարեգործությամբ գյուղ չես պահի: Նոյեմբերի սկզբին անասունները ջրի գնով տվել են: Հիմա ափսոսում են, որ գոնե մեկ-երկու կթու կով չեն պահել: Եկող աշուն մսի գները երկինք կթռչեն: Ասում է՝ որ կով լիներ, կպահեի:

Ութսունութ տարեկան է աներս եւ, ինչքան իրեն հիշում է, աշխատանքի է եղել՝ եզնարած, հոտաղ, հյուսնի աշկերտ: Հետո մի երեսուն-քառասուն տարի՝ «ստախանովական» ատաղձագործ՝ շքանշանակիր, ում մասին մինչեւ Բաքու բոլոր թերթերն են գրել: Հիմա չգիտի՝ մնու՞մ են էդ գրածները:

Հանգուցյալ զոքանչս կատակում էր, թե ղեկավարությունը փող է թխել, իրեն սուտ մեդալով խաբել, աներս բորբոքվում էր: «Բա որ ամեն տարի պետության հաշվին Կիսլովոդսկ էի գնում, էդ հե՞չ»: Կյանքի լավագույն հուշերը բանակային ծառայությունից եւ Կովկասի հանքային ջրերի հանսգտավայրից են, բայց ասում է. «Ես մեր շենը դրախտի հետ էլ չեմ փոխի»: Եւ ստույգ գիտի, թե դամբուլի արաղը ո՞ր «շտոֆի» մեջ է, խնձոր-մնձորինը՝ որ: Ու երբ միայն իրեն հայտնի գաղտնարանից բերում-սեղանին է դնում լիտրանոց գրաֆինը, մյուսներից ծածուկ ինձ ասում է. «Սա նրանից է»: Հատուկ քաշած արաղ, որ պահում է լավ օրվա համար: Հարեւանների, տուն եկող-գնացողի համար խառը մրգօղի ունի՝ հյուրասիրում է: Գոհ են մնում: Հետո ոտքները կախ են գցում, բայց երկրորդ անգամ գրաֆինը սեղան չի գալիս:

Պատրաստի կեսլիտրանոց ունի պահած, տալիս է՝ գնան իրենց տանը խմեն: Հարբած մարդու հետ գլուխ չունի, որովհետեւ իրենը երեք թերատ բաժակն է: Կյանքում ավելին չի խմել: Երբեմն էլ մի բաժակ կոնյակ է «կուլ տալիս»: Մի քսան տարի կլինի՝ սուրճին սովորել է: Ինքն է դնում: Եւ լի սեղանից մի կտոր միս ուտի-չուտի: Իրենը կաթումածունն է, արաժանը:

Հիմա խոսում է Յարոսլավլից, որտեղ ցրտաշունչ ձմեռ է, սառնամանիք: Ծոռների հետ շախմատ է խաղում: Ասում է՝ գալիս եմ: Ասում ենք՝ էստեղ էլ ցուրտ է: Ասում է՝ փետրվարի ամենաուշը կեսերին իմ տանը, իմ գործի գլուխ պիտի լինեմ: Ութսունութ տարեկան է եւ միայն գիտի, որ սարի ձմեռանոցում է ծնվել, երբ անտառը լրիվ տերեւաթափված է եղել: Նրա տունը Գանձասարի վանքի դեմ-դիմացն է՝ ձորալանջին:

Տեղը հարթեցրել, հիմնապատ է դրել, լանջից մի ընդարձակ բակ է ստեղծել՝ հարթ, բետոնապատ: Տան պատերը բարձրացրած տարում տեղական մուսկատ խաղողի երկու որթ է տնկել՝ լավ բերք է ունենում, եթե կակուտը չի խփում: Վաղ առավոտն արթնանում, պետքերը հոգում, ծորակի տակ լվացվում է, նայում վանքին ու. «Բարի լույս, այ սրբալույս, այ Սուրբ Մկրտիչ, դու երեխեքիս հակին լինես»:
Թեեւ հավատացյալ չէ, բայց տարին մի անգամ աքլոր է վերցնում, ոտքով բարձրանում Գանձասար, երեք անգամ պտտվում սրբավայրի շուրջը, իր ձեռքով մորթում՝ տալիս, որ վանահայրը կեսօրահացին ուտի: Մինչեւ նախանցյալ տարի ետդարձի ճանապարհն ուղիղ էր: Հիմա թեքվում, կնոջ գերեզմանի մոտ մի քանի րոպե լուռ կանգնում, արտասվում, հետո իջնում է տուն: Եւ մինչեւ մութն ընկնելը բանում է: Այգում: Բանջարանոցում: Մեղվանոցում:

Նա կգա եւ դարձյալ կասի. «Բարի լույս, այ սրբալույս: Այ Սուրբ Մկրտիչ, դու երեխեքիս հակին լինես…»։

Երկրի օրհնության նրա խոսքը դա է:

Վահրամ Աթանեսյան

Պատմաբան, լրագրող, հրապարակախոս, քաղաքական գործիչ։ Հայաստանի Գերագույն Խորհրդի (1990-95) Արցախից ընտրված պատգամավոր, 2000-2015 թվականներին Արցախի Ազգային ժողովի երեք գումարումների պատգամավոր։ «Հոգեւոր Հայաստանը եւ արդիականությունը» գրքի հեղինակն է։

Ղարաբաղյան էսքիզներ
0
FacebookTwitterWhatsappTelegramEmail
նախորդը
Հայացք ետպատերազմական Հայաստանին
հաջորդը
Պատերազմական դրվագներ: Հովհաննես Մարտիրոսյան (Էն տղեն)

Նման հոդվածներ

Իրականության դեմ

11:30 | 09.03.2021

Փետրվարի 23

11:30 | 27.02.2021

Էհ, Միշա, Միշա

11:30 | 23.02.2021

Բան չասեք Երեւանիս

11:30 | 16.02.2021

Փետրվարի տաք օր

11:30 | 09.02.2021

Խնջույք ժանտախտի ժամին

11:30 | 06.02.2021

խմբագրական

Հոբելյանին ընդառաջ

Promotion Image

լրահոս

  • Վերացնե՞լ պատժամիջոցները, թե՞ հրաժարվել համաձայնագրից

    20:08 | 10.04.2021
  • ԱՄՆ-ՆԱՏՕ շփումներ

    19:38 | 10.04.2021
  • Ամենախոշոր տուգանքը Չինաստանի պատմության մեջ

    19:11 | 10.04.2021
  • Կվերացվեն համաձայնագրին հակասող պատժամիջոցները

    18:51 | 10.04.2021
  • Առաջին արաբ կին տիեզերագնացը

    18:19 | 10.04.2021

ընտրանի

  • 1

    Աղավնոյի «անկախ պետությունը»

  • 2

    Եթե հաղթեինք

  • 3

    Պատերազմական դրվագներ։ Գոռ Սարկիսյան

  • 4

    Թուրքիայի եւ Ադրբեջանի հետ խոսել է պետք. մղձավանջային...

  • 5

    Աննախադեպը

Facebook Youtube Email Telegram
Վարդան Հարությունյան

Իրավապաշտպան, հասարակական գործիչ` խորհրդային այլախոհի տպավորիչ կենսագրությամբ։ 2004-ին ստեղծել է «Իրավունքի եւ ազատության կենտրոնը», որի հիմնադիր ղեկավարն է։ Հրապարակել է հայ այլախոհության պատմությունը ներկայացնող երկու գիրք՝ «Այլախոհությունը խորհրդային Հայաստանում» եւ «Քաղբանտարկյալի պատմություն»։

Մեսրոպ Հարությունյան

Լրագրող, խմբագիր, փորձագետ, լրագրության ուսուցիչ, ում կենսագրությունը սկսվել է նախորդ դարի 80-ականներին Հայաստանի Մեղրու շրջանի «Արաքս» թերթից ու շարունակվել մեդիայի կայացման խառնարանում։ Նաեւ գրող է, պատմվածքների ու վեպերի չորս գրքի հեղինակ։

Վահրամ Աթանեսյան

Պատմաբան, լրագրող, հրապարակախոս, քաղաքական գործիչ։ Հայաստանի Գերագույն Խորհրդի (1990-95) Արցախից ընտրված պատգամավոր, 2000-2015 թվականներին Արցախի Ազգային ժողովի երեք գումարումների պատգամավոր։ «Հոգեւոր Հայաստանը եւ արդիականությունը» գրքի հեղինակն է։

Tatul Hakobyan
Թաթուլ Հակոբյան

Լրագրող, հրապարակախոս, պատմություն հետազոտող, որն առօրյա փաստերը, դրանց վրա հիմնված դատողություններն ու պատմական փորձառությունը հաջողությամբ միահյուսելով ստանում է ուրույն բովանդակություն։

արխիվ

Հունվարի 2021
Ե Ե Չ Հ Ու Շ Կ
 123
45678910
11121314151617
18192021222324
25262728293031
« Դկտ   Փտր »

@2020 - Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են ՀՀ Օրենսդրությամբ: Ձևավորումը Ալիք Մեդիա