Հնդիկ Տոնին հյուրերին հայերեն բարեւով ու հայկական հյուրընկալությամբ է դիմավորում: Թեհալ Սինգ անձնագրային անունով, բայց որպես Տոնի հայտնի հնդիկը մոտ երկու տարի է՝ Հայաստանում է: Վայոց ձորի մարզի Աղավնաձոր գյուղում տուն է վարձակալել, աշխատում է:
38-ամյա Տոնիին Հնդկաստանի Փենջափ բնակավայրից Հայաստանի հեռավոր գյուղ է հասցրել աշխատանքի փնտրտուքը: Դարբին է, Հնդկաստանում էլ նույն արհեստով է զբաղվել, բայց այնտեղ, ասում է, աշխատանք գտնելու խնդիր կա:
«Հայաստանում ու Հնդկաստանում պարենի եւ ապրուստի գները գրեթե նույնն են, բայց այնտեղ աշխատատեղերն են քիչ, վարձատրությունն էլ ավելի ցածր է, դրա համար էլ Հայաստան եկա, հյուրընկալ մարդիկ են»,- ասում է Տոնին:
Մեր կիսահայերեն-կիսաանգլերեն շփումը սկսվում է հայերենով: Տուն մտնելուն պես Տոնին հարցնում է՝ սո՞ւրճ, թե՞ թեյ: Նա սուրճ առաջին անգամ Հայաստանում է խմել: Ասում է՝ լավն է, բայց ինքը թեյին է սովոր: Հնդկաստանում հյուրերին սուրճի փոխարեն թեյ ու կաթ են առաջարկում, ու թեյի հանդեպ սերը սրճասեր Հայաստանում էլ հաղթել է:
Խնամքով հավաքում է թեյերի թղթե տուփերը, տան կողքի փոքրիկ օջախում դրանցով վառում կրակը, փայտի կտորներ ավելացնում ու օջախին դնում երկաթե թավան՝ հնդկական հաց՝ ռոթի պատրաստելու համար: Հայկական լավաշն ու հնդկական ռոթին, ասում է, շատ նման են: Խմորն էլ գրեթե նույնն է։ Հնդկաստանում կինն ու մայրն են ռոթի պատրաստել, ու քանի որ Հայաստանում մենակ է, հացն ինքն է թխում: Հայկական լավաշի գրտնակով «բացում» է խմորն ու թխում հնդկական ռոթին:
Տոնին հայկական ուտեստներ էլ է փորձել, ամենաշատը հայկական տոլման ու խորովածն է հավանել, բայց համեմունքների պակաս կա: Ինքն ուտելիք պատրաստելիս հնդկական սովորությամբ բազմատեսակ համեմունքներ է օգտագործում, որոնց բույրը տարածվում է թաղով մեկ:
Մինչ Տոնին հարմարվում է հայկական կենցաղին ու լավացնում հայերենը, Աղավնաձորի երիտասարդությունը լքում է գյուղը՝ հիմնականում հարմար աշխատանք չլինելու պատճառով:
Աղավնաձորի վարչական ղեկավար Արամ Միքայելյանը նշում է՝ գյուղում 2032 գրանցված բնակչից փաստացի բնակվում է մոտ 1530-ը:
«Գնում են հիմնականում 20-35 տարեկան բնակիչները, նոր կազմավորվող ընտանիքները: Աղավնաձորը խաղողագործությամբ զբաղվելու համար մարզի ամենանպաստավոր տարածքն է, այդ աշխատանքը մեծ պահանջարկ ունի, բայց երիտասարդությունը չի ուզում այգում աշխատել, գյուղատնտեսությամբ զբաղվել: Փոխարենը հարեւան գյուղերից ու մարզերից են այստեղ աշխատանքի գալիս»,- ասում է նա:
Գյուղից հիմնականում Երեւան են տեղափոխվում, բայց դեպքեր կան, երբ ՀՀ-ից են հեռանում, հիմնականում ՌԴ են մեկնում:
«Վերջին հատկապես երկու տարվա ընթացքում շատերն են սեփական այգիները, վարելահողերը վաճառել՝ Երեւանում կամ այլ քաղաքներում անշարժ գույք գնելու նպատակով: Այդ տարածքներն էլ հաճախ գնում են արտերկրից ՀՀ տեղափոխված քաղաքացիներ, ներդրումներ են անում, խաղողագործությամբ զբաղվում»,- ասում է բնակավայրի վարչական ղեկավարը:
Համայնքը ներդրումներ է անում, ծրագրեր իրականացնում, փորձում են բարենպաստ պայմաններ ապահովել, որ երիտասարդությունը չլքի գյուղը: «Գյուղը մեծ մասամբ գազաֆիկացված է, ասֆալտապատված, Մշակույթի տունը գործում է, ու հաջորդ տարի վերանորոգելու ենք, նոր մարզադպրոց, լողավազան ենք հիմնադրելու: Փորձում ենք դրական նախաձեռնություններ անել, բայց Երեւանի՝ հեշտ թվացող կյանքը կանչում է»,- ասում է նա:
Թեեւ երիտասարդությունը հակված է գյուղից գնալուն, բայց քիչ չեն դեպքերը, երբ տարիներ առաջ գյուղը լքածներն օր ծերության վերադառնում են: «Մի քիչ զգացմունքային ու ցավոտ հարց է: Ինչքան էլ գնան, լավ ապրեն, ծերության տարիներին շատերը վերադառնում են գյուղ: Եթե տարիներ առաջ վաճառել են հողամասը, նորից որոշում են հողատարածք գնել, տուն կառուցել ու ծերությունն անցկացնել այստեղ»,- ասում է նա:
Մինչ երիտասարդ աղավնաձորցիները լքում են գյուղը, հնդիկ Տոնին պատրաստվում է դեկտեմբերին մեկնել Հնդկաստան ու վիզայի հարցն արագ կարգավորվելու դեպքում վերադառնալ ընտանիքի՝ կնոջ, 13 ու 15-ամյա երեխաների ու մոր հետ եւ մշտական բնակություն հաստատել Աղավնաձորում: