• Գլխավոր
  • Հաղորդումներ
    • PoliticON
    • Թաթուլ Հակոբյանի զրույցը
    • Էլուր
    • Ստվերում
    • Պատերազմի եւ խաղաղության արանքում
    • Ալիքի վրա
    • Տեղ սահմանի մոտ
    • Իրական օրակարգ
    • Կարմիր ժամանակներ
    • Վաղը
    • Չերեւան
    • Ուկրաինա | Պատերազմ
    • Թարգիր Լաո
    • Պարագիծ
    • Էկոդետ
    • Կարպիս Փաշոյանի զրույցը
  • Քաղաքականություն
    • Ներքին
    • Արտաքին
    • Հարեւաններ
    • Աշխարհ
  • Մենք
    • Հայաստան
    • Սփյուռք
  • Տնտեսություն
  • Մշակույթ
  • մեր մասին
  • գործընկերներ
  • Կապ
Aliq Media Armenia
  • Գլխավոր
  • Հաղորդումներ
    • PoliticON
    • Թաթուլ Հակոբյանի զրույցը
    • Էլուր
    • Ստվերում
    • Պատերազմի եւ խաղաղության արանքում
    • Ալիքի վրա
    • Տեղ սահմանի մոտ
    • Իրական օրակարգ
    • Կարմիր ժամանակներ
    • Վաղը
    • Չերեւան
    • Ուկրաինա | Պատերազմ
    • Թարգիր Լաո
    • Պարագիծ
    • Էկոդետ
    • Կարպիս Փաշոյանի զրույցը
  • Քաղաքականություն
    • Ներքին
    • Արտաքին
    • Հարեւաններ
    • Աշխարհ
  • Մենք
    • Հայաստան
    • Սփյուռք
  • Տնտեսություն
  • Մշակույթ
ՆերքինՔաղաքականություն

Սահմանազատումն ու սահմանագծումը ամբողջական շղթայի մի մասն է

aliq 19:00 | 23.05.2024
aliq 19:00 | 23.05.2024
մեջբերում Արմեն Մկրտչյանից

Քանի դեռ Հայաստանում գերակա են սահմանազատման ու սահմանագծման գործընթացները (ինչն, անշուշտ, կարեւոր է), մեկ այլ կարեւոր թեմա եռում է՝ Հարավային Կովկասի տարածաշրջանային կոմունիկացիաները:

Վերջերս Վերակառուցման եւ զարգացման եվրոպական բանկի (EBRD) եւ ԱՄՆ Միջազգային զարգացման գործակալության (USAID) միջեւ ստորագրվեց «Հուշագիր Անդրկասպյան միջազգային երթուղու զարգացման փոխըմբռնման մասին» (կամ «Միջին միջանցք»-ի):

Այն մեր տարածաշրջանով պետք է միավորի Ասիան Եվրոպայի հետ, ինչը, ըստ էության, չինական «Մեկ գոտի, մեկ ճանապարհ» երթուղին է: Սրա մեջ մտնում են ներդրումներ կանաչ տնտեսության եւ այլ ոլորտների ուղղությամբ: Հետաքրքիր է, որ այս հուշագրին միացել է USAID-ը:

Եվրոպայի շահագրգռվածությունը հասկանալի է, ԵՄ-ն իր առաջատար երկրներով հասկանում է ԱՄՆ-ի դիրքերի թուլացման, հետագայում Թրամփի անկանխատեսելի քայլերի հնարավոր հետեւանքները եւ ռուսական վտանգը իրենց գլխին ու դրա համար սերտացնում է հարաբերությունները Չինաստանի հետ:

Դեռեւս անցած տարի այդ ուղղությամբ կարեւոր քայլեր սկսեցին Մակրոնն ու Ֆոն Դեր Լայենը, այս տարի՝ արդեն Շոլցը: Վերջերս էլ հատկանշական էին Սի Ձին Պինի այցերը Ֆրանսիա, Սերբիա, Հունգարիա՝ ջերմ ընդունելությամբ:

Քաղաքագետ Հակոբ Բադալյանը մի հետաքրքիր նկատառում է արել, ըստ որի Սին այդպիսով այցելեց Եվրոպայի լիբերալ Ֆրանսիա, պահպանողական Սերբիա եւ Հունգարիա, որոնք սերտ հարաբերություններ ունեն Ռուսաստանի հետ:

Ըստ այդմ, կարելի է ասել, Չինաստանը կրկնակի խաղադրույք է անում եւ խաղում Եվրոպայի բոլոր բեւեռների հետ:

Ադրբեջանը պահը չի կորցնում եւ Չինաստանի ծրագիրը ներկայացնում է միջանցքային իր քաղաքականության տրամաբանությամբ։ Ի դեպ, կարելի է ասել, որ Հարավային Կովկասում այդ հարցում նա դարձել է Չինաստանի գլխավոր գործընկերը:

Թուրքիան նույնպես առանցքային դերակատար է եւ գլխավոր շահառուներից մեկը:

Չինաստանում, ռուս-ուկրաինական պատերազմից սկսած՝ չեն էլ մտածում Ռուսաստանոի մասին, ուստի առանցքային է Միջին Ասիա-Հարավային Կովկաս-Եվրոպա երթուղին:

Երբ Չինաստանն ու Իրանը ընդգծեցին իրենց ռազմավարական գործընկերությունը, վերջինս ողջունեց «Մեկ գոտի, մեկ ճանապարհ»-ը, սակայն զուգահեռ ունի իր ծրագրերը՝ կապված «Հյուսիս-հարավ»-ի հետ:

Իրանն ու Հնդկաստանը ցանկանում են ստեղծել Պարսից ծոցը Սեւ ծովին միավորող միջանցք եւ հասնել եվրոպական շուկա (ամենակարեւորը էներգետիկ շուկան է, քանի որ ուկրաինական պատերազմից հետո այդ ուղղությունը բաց է իրենց համար):

Չաբահար նավահանգստի վերջին ներդրումներից հետո ամերիկյան կողմից սկսեցին հասկացնել, որ հնարավոր են սանկցիաներ, սակայն թե՛ Հնդկաստանի, թե՛ Իրանի, թե՛ մեզ համար այս ծրագիրն ունի առանցքային նշանակություն:

Թեեւ մեր ղեկավարությունը ընդգծում է ծրագրի կարեւորությունը, վերջերս Հնդկաստանի դեսպանը հայտարարեց, որ սպասում են Հայաստանի առաջարկներին նավահանգստի ներդրումների հետ կապված:

Այսպիսով Հայաստանն իրանական ու չինական ծրագրերի մեջտեղում է։ Առաջինի դեպքում Հայաստանն առանցքային է (թեեւ կան շրջանցելու տարբերակներ), երկրորդ դեպքում՝ ոչ, սակայն Թուրքիան եւ Ադրբեջանը կապում են այսպես կոչված «Զանգեզուրի միջանցքը» գոտի-ճանապարհի հետ:

Չնայած այս ամենին, կա տեսակետ, որ չինական եւ իրանական ծրագրերը խաչվում են, քանի որ՝

ա) Թուրք-ադրբեջանական տանդեմը արտատարածքային միջանցք է պահանջում Հայաստանից,

բ) Թեեւ Ռուսաստանն ասում է, թե Հայաստանի եւ Ադրբեջանի միջեւ արտատարածքային միջանցքի հարց չի կարող լինել, նոյեմբերի 9-ի հայտարարության համաձայն Ռուսաստանի ԱԴԾ-ն պետք է հսկի այդ կոմունիկացիան

գ) Եվ վերջապես հենց այնպես չէ իրանական կողմը ընդգծում, որ չի հանդուրժի Հայաստանի հետ սահմանի կորուստը, հիշենք նաեւ Խամենեի զգուշացումը Պուտինին եւ Էրդողանին այդ հարցում:

Վերջիվերջո Թուրքիան հանձն է առել մի ծրագիր, ըստ որի Ծոցի երկրներին կարող է միավորել Սեւ ծովին: Մեկ այլ առանձին ծրագիր էլ ուներ Հնդկաստանը Մերձավոր Արեւելքի երկրների հետ, ինչը նույնպես կտաներ նրանց եվրոպական շուկա, սակայն իսրայելա-պաղեստինյան լարվածության վերսկսումը խաթարեց այն:

Այսպիսով առանցքային են դառնում կոմունիկացիաների հարցերը, Թուրքիան եւ Ադրբեջանն էլ տեղում չեն դոփում եւ նույնիսկ սկսել են ֆինանսավորման ու կառուցման աշխատանքները:

Դրանից բխում է, որ Հայաստանի ուղղությամբ միջազգային ճնշումներն էլ ավելի են մեծանալու, նոր պահանջներ են առաջ գալու, ուստի սահմանազատումն ու սահմանագծումը ամբողջական գործընթացի շղթայի մի հատվածն է ընդամենը:

Արմեն Մկրտչյան

0
FacebookTwitterWhatsappTelegramEmail
նախորդը
Պուտինը թույլատրել է ՌԴ-ի տարածքում բռնագանձել ԱՄՆ-ի եւ ԱՄՆ քաղաքացիների ունեցվածքը
հաջորդը
ԱԱԾ սահմանապահ զորքերը ստանձնում են Տավուշի սահմանազատված հատվածի պահպանությունը

խմբագրական

  • Ռուսաստանը Արցախի իշխանություններին չի տեղեկացրել Ադրբեջանի կողմից 2023...

լրահոս

  • Իսրայելն ուժով կպատասխանի, եթե Սիրիայի կառավարությունը չկանխի դրուզներ...

  • Չենք պատրաստվում աշխարհով մեկ թռչել Կիեւի եւ Մոսկվայի...

  • Թրամփը հայտարարել է, որ մայիսի 8-ը կնշվի որպես...

  • ԵՄ-ը նոր պատժամիջոցներ է պատրաստում ՌԴ-ի դեմ՝ հրադադարից...

  • Դամասկոսում դրուզների հետ բախումներից հետո Սիրիայի կառավարությունը հայտարարել...

ընտրանի

  • 1

    Բնության հետ ներդաշնակ տնտեսություն․ երեք պատմություն Վայոց ձորից

  • 2

    Ի՞նչ է Պարկինսոնի հիվանդությունը, որո՞նք են ախտանշանները

  • 3

    Կրթության նոր մեթոդներ, որոնք ձեւավորում են քննադատական ու...

  • 4

    2024-ի հունվարի 1-ից կենսաթոշակը նոր ձեւով կհաշվարկեն

  • 5

    «Աղբահանության վճարի թանկացման որոշումը պետք է վիճարկել դատարանում»․...

Facebook Youtube Email Telegram

արխիվ

Մայիսի 2024
ԵԵՉՀՈւՇԿ
 12345
6789101112
13141516171819
20212223242526
2728293031 
« Ապր   Հնս »
Quality Sign Colored

© 2024 - Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են ՀՀ Օրենսդրությամբ: Ձևավորումը Ալիք Մեդիա
Գաղտնիության քաղաքականություն