Կանադայի լիբերալ (ազատական) կուսակցությունը՝ վարչապետ եւ Կենտրոնական բանկի նախկին նախագահ Մարկ Քարնիի գլխավորությամբ, հաղթանակ է տարել ապրիլի 28-ին կայացած խորհրդարանական ընտրություններում։
Այս իրադարձությունը կուսակցության համար դարձավ «զարմանք առաջացրած քաղաքական վերադարձ», որն ընդամենը մի քանի ամիս առաջ անհնար էր թվում, նշում է կանադական CBC հեռուստառադիոընկերությունը։
Ներկայում դեռեւս անհայտ է՝ արդյոք լիբերալներին կհաջողվի խորհրդարանում բացարձակ մեծամասնություն ստանալ (343 մանդատից 172-ը)։ Նախնական կանխատեսումներով Լիբերալ կուսակցությունը ստանում է 168 մանդատ։ Հնարավոր է, որ կառավարություն ձեւավորելու համար քաղաքական ուժը ստիպված լինի կոալիցիա ձեւավորել փոքր կուսակցություններից մեկի հետ։
Այսպիսով` Քարնին Կանադայի Լիբերալ կուսակցության եւ, հետեւաբար, վարչապետի պաշտոնում փոխարինում է Ջասթին Թրյուդոյին, որը երկրի կառավարությունը գլխավորել էր շուրջ 10 տարի։ Պաշտոնավարման վերջում Թրյուդոյին քննադատում էին նույնիսկ նրա կողմնակիցները։
2025 թվականի սկզբին կանխատեսվում էր, որ խորհրդարանական ընտրություններում կհաղթի Պիեռ Պուալեւրի գլխավորած Պահպանողական կուսակցությունը։ Սակայն, ինչպես նշում է BBC News-ը, ԱՄՆ նախագահի՝ Դոնալդ Թրամփի Կանադայի հանդեպ «ագրեսիվ հռետորաբանությունը» եւ Քարնիի նման առաջնորդի ի հայտ գալը «կտրուկ փոխեցին հանրային կարծիքը»։
Կանխատեսումների համաձայն՝ պահպանողականները խորհրդարանում կստանան 144 մանդատ, ինչը, այնուամենայնիվ, ավելի շատ է, քան նախորդ ընտրություններում մանդատների քանակը (120 մանդատ)։
Ընտրություններում Մարկ Քարնին, հանդես գալով իր կողմնակիցների առջեւ, հայտարարեց, որ Դոնալդ Թրամփը ցանկանում է կոտրել Կանադային՝ այն իր վերահսկողության տակ առնելու նպատակով։ «Դա երբեք չի պատահի»,- հայտարարել է լիբերալների առաջնորդը։ BBC News-ի փոխանցմամբ՝ այս թեման Կարնիի նախընտրական քարոզչության հիմնական առանցքն էր։
«Մենք վերապրել ենք ամերիկյան դավաճանության շոկը, բայց երբեք չենք մոռանա այդ դասերը»,- հավելել է Քարնին։ Նա նաեւ դիմել է մյուս կուսակցությունների առաջնորդներին՝ կոչ անելով «վերջ դնել բաժանմանը»։ Նա հավաստիացրել է, որ իր կառավարությունը կաշխատի բոլորի եւ յուրաքանչյուրի համար։
Նույնիսկ լիբերալները չեն սպասում նման հաջողություն ընտրություններում, գրում է The Guardian-ը։ «2024 թվականի դեկտեմբերին մենք արդեն մեռած եւ թաղված էինք։ Իսկ հիմա ձեւավորելու ենք կառավարություն։ Մենք կարողացանք շրջել իրավիճակը Մարկի [Կարնիի] շնորհիվ»,- ասել է երկրի արդարադատության նախկին նախարար Դեւիդ Լամետին CTV-ի հետ զրույցի ընթացքում։
Կանադան Միացյալ Նահանգներին միացնելու, այն հերթական ամերիկյան նահանգ դարձնելու Թրամփի սպառնալիքները, նրա նվաստացուցիչ վերաբերմունքը Թրյուդոյի նկատմամբ, որին նա կոչում էր «նահանգապետ», ինչպես նաեւ տնտեսական ճնշման քաղաքականությունը, ընտրողների շրջանում «զայրույթի եւ դավաճանված լինելու սուր զգացում» են առաջացրել, նշում է լրատվականը։
Եթե Քարնին հաճախ էր խոսում Թրամփի անարդար քաղաքականւթյան մասին, ապա երկրի Պահպանողական կուսակցության առաջնորդ Պիեռ Պուալեւրն այս հարցերին շատ ավելի քիչ էր անդրադառնում՝ իր ուշադրությունը կենտրոնացնելով ներքին խնդիրների վրա։ Նա նաեւ քննադատում էր լիբերալներին այս հարցերում իրենց ունեցած դիրքորոշման համար։
Ընտրություններում Մարկ Քարնիի հաջողության համար լրագրողները մեկ այլ գործոն համարում են այն, որ 60-ամյա վարչապետը քաղաքականության մեջ նոր մարդ է։ Նա Հարվարդի շրջանավարտ է, որն ավելի քան տասը տարի աշխատել է Goldman Sachs-ի մասնաճյուղերում՝ Լոնդոնում , Տոկիոյում, Նյու Յորքում եւ Տորոնտոյում։ 2003 թվականին նա դարձել է Կանադայի Կենտրոնական բանկի նախագահի տեղակալ, ապա անցել է աշխատանքի որպես ֆինանսների փոխնախարարի ավագ օգնական։ 2008-ին վերադարձել է Կենտրոնական բանկ եւ մինչեւ 2013 թվականը եղել է կարգավորիչ նախագահ։ Դրանից հետո մինչեւ 2020 թվականը նա ղեկավարել է Անգլիայի բանկը։
Այս փորձառությունը նույնպես նպաստել է Կարնիի հաջողությանը նախընտրական քարոզարշավի ընթացքում, քանի որ ներկայում կանադացիներն առավել քան երբեւէ անհանգստացած են իրենց տնտեսական ապագայով։